İstanbul’da yaşayan Y.A, erkek olduğu gerekçesiyle kendisine mesken kiralanmaması üzerine cinsiyet temelli ayrımcılığa uğradığını belirterek Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) müracaat yaptı.
Başvuruyu inceleyen TİHEK, emlakçı Ş.M’den yazılı görüş talep etti. Ş.M, yazılı görüşünde, mesken sahibinin aile binasına bekar erkekleri istemediğini, gayrimenkul danışmanlarının mesken sahibinin kriterlerine uygun kiracı bulmakla mükellef olduğunu söz etti.
“Bekar erkeklere konutun kiralanmaması” talimatının konut sahibi tarafından verildiği tezi nedeniyle kurum, konut sahibi E.G.’den de yazılı görüş istedi. Muhatap konut sahibi, daha evvel dairesini bekar erkeklere kiraladığında çok sorun yaşadığını, bu sebeple dairesini bekarlara kiralamak istemediğini belirtti.
KONUT SAHİBİNE 5, EMLAKÇIYA 3 BİN LİRA CEZA
TİHEK, yapılan incelemenin akabinde, mesken sahibi ve emlakçının ayrımcılık yasağını ihlal ettiğine, mesken sahibi E.G. hakkında 5 bin, emlakçı Ş.M. hakkında ise 3 bin lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
Kararda, emlak müşaviri ve başvuran ortasındaki cinsiyet ve uygar hal üzerinden gerçekleşen diyalogların ve somut olayın niteliğinin başvuranın cinsiyetinden kaynaklandığı belirtilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Kiralanmak istenen meskenin internet sitesindeki ilanına bakıldığında ‘bayana ve aileye’ uygundur ibaresi görülmektedir. Bu ilandan, bekar bayanların meskeni kiralama konusunda sorun yaşamadıkları, münasebetiyle konut sahibinin uygar hal temelinde değil, cinsiyet temelinde bir ön yargısının olduğu anlaşılmaktadır.
Ayrıyeten konut sahibinin yapmış olduğu savunma ve emlak müşavirinin yapmış olduğu ‘ev sahibi aile binasına bekar beyefendiler istemiyor’ formundaki savunma da konut sahibinin bekar bayanların aile binasına uygun lakin bekar erkeklerin uygun olmadığı istikametindeki ön yargısını ispatlamaktadır.”
Kararda, Borçlar Kanunu’nun 27’nci unsurunda “Kanunun emredici kararlarına, ahlaka, kamu tertibine, kişilik haklarına alışılmamış yahut konusu imkansız olan mukaveleler kesin olarak kararsızdır.” tabirlerinin yer aldığı, bu karar gereği konut sahibinin emlak müşaviri ile ayrımcılık talimatı içeren kontrat yapmasının 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun emredici kararlarına muhalif olduğu belirtildi.
Emlak müşavirinin konut sahibinin verdiği talimatı yerine getirdiğini tabir etse de 6701 sayılı Kanun kapsamında ayrımcılık talimatını uygulamasının yasak olduğu vurgulanan kararda, şunlar kaydedildi:
“Bu çerçevede emlakçının konut sahibinin kriterlerine uygun kiracı bulduğunu ve konut sahibinin aile binasına bekar erkek istemediğini söylemesi, ayrımcılık talimatı aldığını ve bunu da uyguladığını göstermektedir. Başvurana bekar erkek olduğu için mesken kiralanmaması olayı, konut sahibinin talimat vermesi ve emlakçının bu talimatı uygulaması sonucu gerçekleşmiştir. Bu nedenle konut sahibi ve emlak müşaviri Ş.M’nin ayrımcılık yasağını ihlal ettiği tespit edilmiştir.”
Karar