Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cuma gecesi sürpriz bir kararla ‘ı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı vazifesinden alarak, yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nu atadı. Bu karar, Türk varlıklarına satış getirdi ve Türk Lirası (TL) dolar karşısında yüzde 8’in üzerinde kıymet kaybetti.
Analistler, Ağbal’ın vazife yaptığı müddette faizlerin yüzde 10,25’ten yüzde 19’a kadar yükseltildiği sıkı para siyasetinde değişikliğe gidileceğine dair telaşların lira üzerinde baskı oluşturduğunu söylüyor. Erdoğan, iktisat dünyasında genel kabul gören görüşün tersine, enflasyonun aşağı çekilmesi için faizlerin düşürülmesi gerektiğini savunuyor.
WSJ MERCEK ALTINA ALDI
Wall Street Journal (WSJ) muhabiri Jon Sindreu’nun yazdığı “Türkiye’nin Merkez Bankası yanlış sıra dışı politikayı uyguluyor” başlıklı tahlilde, faizleri düşürerek enflasyonun aşağı çekilmesi istikametindeki görüşün Türkiye açısından ne kadar uygulanabilir bir siyaset olduğu mercek altına alındı.
WSJ’deki tahlilde, dünya genelinde büyümenin yavaş, enflasyonun yüksek olduğu durumlarda etkisiz kaldığı görülen para siyaseti bağımsızlığının ehemmiyetinin “olduğundan fazla abartıldığı” ve son devirde yatırımcıların hükümetler ile merkez bankaları ortasında uyum sağlanmasının avantajlarını görmeye başladıkları belirtildi.
‘ERDOĞAN MERKEZ ÜZERİNDEKİ DENETİMİNİ BERBATA KULLANIYOR’
Fakat bu durumun Türkiye açısından çok da geçerli olmayabileceği yorumu yapıldı ve şu tabirlere yer verildi:
“Türkiye’nin sorunu, Merkez Bankası’nın Erdoğan’ın denetimi altında olmasından çok, Erdoğan’ın bu denetimi berbata kullanmasından kaynaklanıyor.
“Faizlerin artırılmasının enflasyonu dizginleyeceği istikametindeki genel görüş birliğinin tersine Erdoğan, faizlerin artırılmasının şirketlerin borçlanma maliyetlerini artıracağına inanıyor.
Muhtemelen Ağbal’ı da bu yüzden vazifeden aldı. Kavcıoğlu’nun yazdığı köşe yazılarında Erdoğan ile birebir görüşte olduğu görülüyor ve faizleri indirmeye başlaması mümkünlük dahilinde.”
Tahlilde, Batılı ülkelerde faizlerle enflasyon ortasında teoride kurulan bağın pratikte çok da güçlü olmayabileceği lakin kur şoklarının görüldüğü gelişmekte olan ülkeler için durumun farklı olduğu öne sürüldü. Sindreu, gelişmekte olan ülkelerde para ünitesinin kıymet kaybetmesinin ithal malların maliyetini artırdığını ve bu nedenle de merkez bankalarının odaklandığı bahsin da para ünitesinin kıymeti olduğunu yazdı.
‘PİYASALARDAKİ PANİĞİ BASTIRMAK İÇİN…’
Sindreu, “Para ünitesini güçlendirmek için de en kıymetli araç faizlerin artırılması. Ekonomistlerin de tekrar değerlendirmeye başladığı üzere kur çıpası ve sermaye denetimleri üzere daha az klasik siyasetler da yardımcı olabilir. Lakin bunun için bu siyasetlerin dengeli bir formda uygulanması gerekiyor. Türkiye, bu biçim siyasetleri uzun vadeli bir kur stratejisinin modülünden fazla, piyasalardaki paniği bastırmak için kaotik bir halde kullandı” dedi.
‘MERKEZ’İN REZERVLERİ EKSİ 20 MİLYAR DOLARDA’
Tahlilde, Türkiye’nin döviz rezervlerinin eksiye düştüğü değerlendirmesine de yer verildi. Merkez Bankası’nın Kasım ayında faiz artırımlarına başlamadan evvel rezervlerden ayda ortalama 4 milyar dolarlık döviz satışı yapıldığını yazan Sindreu, Türkiye’nin swap süreçleri çıkarıldığında net rezervlerinin eksi 20 milyar dolar seviyesinde olduğunu aktardı.
Ekonomistler ve muhalefet, 2018 yılındaki kur krizinden bu yana Türkiye’nin döviz kurunu aşağıda tutmak için rezervlerinden satış gerçekleştirdiğini öne sürüyor. Son olarak, Cumhuriyet Halk Partisi Türkiye’nin rezervlerinin eski 47 milyar dolara gerilediği öne sürüldü. Erdoğan ise bu tezleri reddetti ve rezervlerin 95 milyar dolar düzeyinde olduğunu söyledi. Lakin Erdoğan, eldeki rezervlerin değerli bir kısmının “ekonomik tuzaklarla gayret ederken salgın mazeretiyle yeni bir finansal dalgalanma oluşturmak isteyenlere” karşı kullanıldığını belirtti.
Karar