Asbest Söküm Uzmanları Derneği öncülüğünde İstanbul’un pek çok ilçesinde yapılan araştırmadan çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. Kentin caddelerinde dolaştırılan asbest ölçüm aracından alınan numuneler laboratuvarda incelendi. Arabalara yapışan asbest liflerinin ölçülmesi ile vahim tabloyu ortaya koydu. Asbest Söküm Uzmanları Derneği İdare Heyeti Lideri Mehmet Şeyhmus Ensari, akciğer kanserinin esas tetikleyicisi olan ve hayatı olumsuz etkileyen asbestin en çok ve en az görüldüğü ilçeleri açıkladı. İşte İstanbul’un en riskli ilçeleri….
Milliyet gazetesinden Mert İnan’ın haberine nazaran, araştırma kapsamında İstanbul’daki asbest riskine dikkat çekmek için 28 Nisan’da asbest mühendisi Kenan Yıldız’ın şahsi arabası büsbütün temizlendi. Kelam konusu araç, bir haftalık süreçte yalnızca Pendik, Eyüpsultan ve Beylikdüzü güzergahını takip ederek Çekmeköy’e park edildi. Park halindeki arabadan 5 Mayıs’ta kontak numune denilen bant yapıştırma prosedürüyle alınan numuneler akredite laboratuvarda, SEM mikroskobuyla (taramalı elektron mikroskobu) tahlil edildi.
“BELEDİYELER KAYITLARINI AÇSIN”
Araştırmada kullanılan aracın üzerindeki tozları tahlil eden Asbest Uzmanı Kenan Yıldız: “Asbest ve ziyanlı tozlar kentsel dönüşümde kâfi tedbir alınmadığı için her yere bulaşıyor. Bu tozların kentin büyük kısmına dağıldığı anlaşılıyor. Tespit ettiğimiz hususlar, teneffüs yoluyla çok önemli sıkıntılara yol açabilir. Belediyelerin kentsel dönüşümde çok titiz çalışması gerekiyor. Asbest raporunun maliyeti 1500 lirayı geçmez. Kağıt üzerinde bu raporu verenler var. Koskoca belediyelerin sonlarındaki binalarda yılda birkaç ton asbest çıkması mümkün mü? Asbest raporlarını sorduğumuz yetkililer, 3-5 ton diyorlar. 7 belediye dışındaki yerlerde yıllık atık ölçüsü 1.5 tonu geçmiyor. Her belediye kayıtlarını açıklasın.”
“TÜM İLÇELERDE DAHA AYRINTILI ARAŞTIRMA YAPACAĞIZ”
Tahlil sonunda alınan numunelerin içeriğinde asbest lifleri başta olmak üzere polen, küf mantarları, silikozis riski içeren silikat tuzları, kireç tozu, bitki lifleri ve cam yünü tespit edildi. İnsan sıhhatine ziyanlı partikül hususlar elektron mikroskobuyla da fotoğraflandı. Asbest Söküm Uzmanları Derneği İdare Şurası Lideri Mehmet Şeyhmus Ensari, yaptığı açıklamada, “Bu çalışmamızı ayrıntılandırıp tüm ilçeler bazında yürüteceğiz. İnsanların kıyafetlerinden de numuneler alarak yaşanan sıhhat riskine dikkat çekmek istiyoruz. Numune aldığımız aracın bir haftalık süreçte kentsel dönüşümün ağır olduğu Gaziosmanpaşa, Esenler üzere ilçelerde yol almadığına dikkat çekmek isteriz. Yalnızca bir aracın üzerindeki tozda bile asbest lifleri varsa, kentin genelindeki durumu takdirlerinize bırakıyorum” dedi.
İSTANBUL’UN GÜZEL VE BERBAT BELEDİYELERİ
Asbest kontrol ve bertarafı konusunda en berbat karneye sahip ilçelerin Gaziosmanpaşa, Esenyurt, Bakırköy olduğunu öne süren Ensari, “Kağıt üzerinde rapor hazırlayan şahıslar var. Maalesef asbest raporu istenen ilçelerde, müteahhit ve uzmanlık dokümanı olan birtakım şahısların ortalarında anlaşıp formaliteden rapor düzenlediğini biliyoruz. Şişli, Beşiktaş, Bağcılar, Kağıthane, Ataşehir, Kadıköy, Maltepe asbest konusunda karnesi iyi belediyeler. İstanbul’da yalnızca 7 belediye bu bahse ehemmiyet veriyor. Geri kalan belediyeler kağıt üzerinde asbest denetimi yapıyor yahut bakanlık yazısı olmasına karşın rapor istemiyor” diye konuştu.
ASBEST NEDİR?
Günlük hayatta kullanımı ile birlikte asbest tarifini ele almak mümkün. Lifli yapıya sahip olan asbest, aşınmayan, ısıya ve kimyasal hususlara karşı güçlü olan, lakin kanserojen içeren bir husustur. Halk ortasında çorak toprak ya da aktoprak ile bir arada çelpek ya da höllük üzere daha birçok farklı mana üzerinden tabir edilir. Kristal bir yapıya sahip olması ile bir arada, tabiatta bulunan birçok farklı bileşikten oluşmuş bir yapıdır. Piyasa üzerinde bu mineral tıpkı vakitte, ‘Amyant’ biçiminde tabir edilir ve bu tabir ile bir arada kıymetlendirilir.
ASBEST NERELERDEN ÇIKARILIR?
Yeryüzünde toprak örtüsünde özgür olarak bulunan asbest, dünya çapında birçok farklı kıtada çıkarılmaktadır. Bilhassa yer kabuğunu oluşturan kaya modülleri ortasında kristal halinde asbest bulunur. Mineral olarak ön plana çıkan ve volkanik ögeler ile bir arada oluşan asbest, dünya toprak örtüsü üzerinde yüz binlerce yıldır yer almaktadır.
Bu doğrultuda Rusya, Çin, Güney Afrika, Kazakistan ve Kanada ile birlikte Türkiye’de yaygın olarak çıkarılmaktadır. Rezerv bakımından epeyce güçlü bir ülke olarak Türkiye; Sivas, Tokat, Bursa, Erzincan ve Hatay ile Bitlis üzere birçok farklı kentte asbest çıkarır.
ASBESTE BAĞLI HASTALIKLAR
Havaya saçılan liflerin solunmasıyla teneffüs yollarına ulaşan liflerin birçok vücudumuzun savunma düzenekleri ile uzaklaştırılabilir. Kimi lifler ise maruziyet yoğunluğuna, maruziyet müddetine, asbest lifinin yapısına ve ferdî faktörlere bağlı olarak akciğer dokusunda birikir.
Kısa müddetli asbest maruziyetine bağlı hastalık bildirilmiş ise de asbeste bağlı hastalıkların ortaya çıkması çoklukla uzun yıllar alır. Bu müddet, maruz kaldıktan sonra 10 ile 50 ortasında değişir. Asbestle bağlı hastalık riski, ömür uzunluğu solunan asbest liflerinin sayısı ile orantılı olarak artar.
Asbeste bağlı hastalıklar; akciğer zarında sıvı birikmesi, akciğeri saran zarın kalınlaşması ve kireçlenmesi, akciğer dokusu içerisinde asbest liflerinin birikmesi (asbestozis), akciğerleri ve karın boşluğunu saran zarın kanseri (mezotelyoma) ve akciğer kanseridir.
Asbest tek başına akciğer kanseri gelişimi için 5 kat risk oluşturmakta iken, sigaranın tek başına oluşturduğu risk 10 kattır. Sigara ve asbest birlikteliği ise akciğer kanseri gelişimi riskini 50-90 kat artırmaktadır. Bununla birlikte, sigara yahut başka nedenlerle oluşan akciğer kanserlerinden ayırt edilemez.
Karar