Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ortasında krize neden olabilecek CAATSA yaptırımları için birinci adım Temsilciler Meclisi’nde atıldı. ABD Kongresi’nin Cumhuriyetçi ve Demokrat üyeleri geçtiğimiz hafta, ‘Türkiye’ye S-400 yaptırımı uygulansın’ tasarısını da içeren Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı üzerine uzlaşmıştı.
Bugün toplanan ABD Temsilciler Meclisi, savunma bütçesine 740 milyar dolar ayıran NDAA Tasarısı’nı kabul etti.
ABD Lideri Donald Trump toplumsal medya şirketlerine yasal garanti sağlayan bir düzenlemeyi içerdiği için veto edeceğini söylemişti. Temsilciler Meclisi, maddeyi 78’e karşı 335 oyla onayladı.
Temsilciler Meclisi’nden üçte ikiden büyük bir oy çokluğuyla geçen tasarı birebir takviyeyle Senato’dan da geçerse Trump tasarıyı veto edemeyecek. ABD Kongresi’nin iki kanadı da tasarı üzerinde uzlaştığından, yasanın Senato’dan da geçmesi bekleniyor.
TASARININ İÇERİĞİ
Tasarının kesin halinde, Savunma Bakanlığı (Pentagon) için 635,5 milyar doları temel bütçe, 69 milyar doları savaş fonu olarak bilinen “Denizaşırı Beklenen Operasyonlar Fonu”, 8,9 milyar doları ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ait harcamalar olmak üzere 713,4 milyar dolar bütçe ayrıldı.
Bunun yanı sıra, Güç Bakanlığı bütçesi altında nükleer kapasiteye ait savunma harcamaları için ise 26,6 milyar dolar bütçe belirlendi.
NDAA tasarısında, Çin’e karşı “Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi”nin kurulması öngörülürken, ABD’nin pasifik bölgesindeki askeri gücünü tahkim etmek, bölgedeki ortak ve müttefiklere takviye vermek üzere bu inisiyatif için Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının bütçesine ek 2,2 milyar dolar fon ayrıldı.
RUSYA İLE ASKERİ MÜNASEBETLERE KISITLAMA
Tasarıda, ABD ordusunun Rus ordusu ile münasebetlerine yönelik kısıtlamalarının artırılması ve Rusya’nın Kırım’daki egemenliğini tanıyacak fiil ve faaliyetlerin yasaklanmasına ait unsurlar dikkati çekti.
Rusya’ya yönelik faaliyetler kapsamında, tasarı ayrıyeten, Ukrayna’ya 75 milyonu silah olmak üzere 250 milyon dolarlık savunma yardımı yapılmasını koşul koştu.
Tasarıda birebir vakitte, Avrupa Caydırıcılık İnisiyatifi için evvelki bütçe yasalarında belirlenen 3,7 milyar dolarlık fonun tamamının, bu bütçe kapsamında da sağlanması istendi.
ALMANYA VE KORE’DE ASKER SAYISI AZALTILMAYACAK
ABD Lideri Trump’ın Almanya ve Güney Kore’den asker çekme planına ait ise tasarıda, gerekli kaideler teyit edilmediği sürece Güney Kore’deki asker sayısının 28 bin 500’ün altına, Almanya’daki asker sayısının ise kıymetlendirme süreci tamamlanmadan 34 bin 500’ün altına düşürülmesi yasaklandı.
Tasarıdaki, “ABD özel kuvvetlerinin ABD ortaklarına gayri nizami harp için dayanak yetkisini artırmasına” ait bir husus de dikkati çekti. ABD, hibrit savaş ve gayrinizami harbe ait strateji dokümanını daha evvel yayımlamıştı.
ABD askerlerinin, Finlandiya’daki Avrupa Hibrit Tehditlerle Gayret İçin Eğitim Merkezinin eğitimlerine katılmasını koşul koşan tasarıda, İsrail, Tayvan, Baltık ülkeleri, Hindistan, Vietnam ve Japonya’ya yapılan askeri yardımların devam edilmesi talep edildi.
ABD Hava Kuvvetlerinin, gücünün ortalama 386 filo yahut 3 bin 850 savaş uçağına ulaştırılmasını öngören tasarı, birçok savaş uçağının yanı sıra 93 adet F-35 uçağının alınması için yetki verdi.
Tasarıda, Türkiye’nin aldığı 6 F-35 uçağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması için gerekli yetkilendirme yapıldı.
ASKERİ ÜSLERDEKİ GENERALLERİN İSİMLERİ KALDIRILACAK
ABD vatandaşı siyahi George Floyd’un öldürülmesinden sonra yaşanan olaylarda gündeme gelen Konfederasyoncu generallerin isim ve heykellerinin kaldırılması da tasarıda yer aldı.
Tasarının ilgili hususlarında, Konfederasyoncu generallerin isimlerinin üslerden kaldırılması için bir komite kurulması ve bu kurulun 3 yıl içerisinde gerekli tavsiyeleri içeren bir rapor hazırlaması kuralı konuldu.
TÜRKİYE’YE YAPTIRIM
Savunma bütçesi tasarısında Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir kısım de yer aldı.
Tasarıda Türkiye’nin S-400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Çaba Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya ile değerli bir süreç olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.
Tasarıda, liderin CAATSA kapsamında belirtilen 12 husustan en az 5’ini uygulaması, yaptırımların “ithal edilen malları” kapsamaması istendi.
CAATSA YAPTIRIMLARI NEDİR?
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası takviyesinin kesilmesi,
- Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi,
- ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi,
- Memleketler arası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi,
- Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile direkt alışveriş yapma müsaadesi verilmemesi,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da mukavele yapılmaması,
- Döviz üzerinden süreç yapılmasının yasaklanması,
- Mali kurumlar ve bankalar ortasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması,
- ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması.
- Yaptırım kapsamına alınan bireylere ABD’ye giriş yasağı,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzeri fonksiyonu olan üst seviye görevlilere de yaptırım uygulanması.
“TÜRKİYE S-400’LERİ ÇALIŞTIRMAZSA YASA KALDIRILABİLİR”
Yaptırımların kaldırılmasının kaideleri ise şu halde belirtildi:
“Başkan yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye’nin yahut yaptırım uygulanan bireylerin artık S-400’leri yahut bunların yerine rastgele bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti yahut şirketleri ismine rastgele bir Rusya vatandaşının S-400’leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra; Türkiye’den Türk Hükümetinin yahut hükümet ismine öteki biri tarafın S-400 yahut onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA’nın 231’inci kısmının kapsamına girecek rastgele bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir.”
Ayrıyeten tasarının 159. kısmında ise tasarının yasalaşmasından sonra 15 gün içerisinde Türk şirketlerinin yerine F-35 için modül üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli süreçlerin başlatılması istendi.
Karar