TANER AY
Ötüken Neşriyât’tan geçtiğimiz günlerde yayımlanan ‘Kara Kemal’in Son Günleri’ isimli yapıtın, İttihâd ve Terakki, Ulusal Uğraş ve Cumhûriyet’in birinci yılları ile ilgilenen herkese yeni bakış açıları kazandıracağının kanısındayım. İttihâd ve Terakki içinde ‘taçsız ve tahtsız bir hükümdar üzere saltanat sürmüş olan’ Kara Kemal kadar, onun son günlerini tefrikalaştıran ve ‘hakkı hâlâ teslim edilmemiş bir muharrir olan’ Arif Oruç Bey’in de çok farklı bir karakter olması, bu yapıtı bedelli ve kıymetli bir kültür hizmetine dönüştürmektedir.
‘Kara Kemal’in Son Günleri’ iki kısımdan oluşuyor. ‘Kara Kemal’e Dair’ başlığını taşıyan ve okura oldukça pahalı bilgiler veren 82 sayfalık birinci kısım Tahsin Yıldırım tarafından hazırlanmış. Yapıtın ikinci kısmıysa, Arif Oruç Bey’in ‘Yarın’ gazetesinde 1 Şubat-5 Nisan 1930 günleri ortasında yayımlanan tefrikasıdır. Arif Oruç’un tefrikasının 52’nci kısımda kesilip yarım kalması nedeniyle de, tefrikayı tamamlamak niyetiyle yalnızca bu iş için Ankara tarafından görevlendirilen Polis Müdürü Ekrem Bey’in anılarından ilgili kısım eklenmiştir.
Talat Paşa, Kara Kemal, Halil Sami ve Enver Paşa
“HAREKET İÇİNDE HAREKET”
Kara Kemal’in, Cerrahpaşa, Cambaziye Mahallesi, Tatlıkuyu Sokak, No. 10 adresindeki sarı boyalı meskende intihar mı ettiği, yoksa polis tarafından infaz mı edildiği konuları, bugüne kadar daima karanlıkta kalmıştır. Kara Kemal’i meskeninde saklayan Münir Enver Beyefendi de değerli bir şahıstır. Bizler onu Şâir Enver olarak bir periyodun edebiyat mahfillerinden tanıyoruz. Orhon Seyfi Orhon, Halil Nihat Boztepe, İbrahim Alaattin Gövsa, Lemi Atlı ve Hıfzı Tevfik, Şâir Enver’in yakın arkadaşlarıdırlar. Eşref Edip’in yazdığı üzere, Şâir Enver, faziletli, mert, ama bedbaht bir adamdır. Hayatı ‘roman gibi’ olduğundan, bir orta ‘Edebiyatımızda Unutulanlar ve Kaybedenler’ yazı dizim için hakkında oldukça araştırma yapmış, fakat yazmaya bir türlü fırsat bulamamıştım.
İttihâdçı takımın Ulusal Mücâdele’deki rolü konusunda, görüşleri tarihçiler tarafından pek kabûl görmemesine rağmen, ben de Ahmed Hamdi Başer üzere düşünüyorum. Onların niyeti Ulusal Çaba’yı bir ‘İttihâdçı Hareket’ hâline sokarak, iktidarı yine ellerine geçirmekti. Karakol Cemiyeti’ni de Ankara’dan buyruk almadan bu emelle kurmuşlardı. Şâyet İzmir Suikastı’na ‘hareket içinde hareket’ açısından bakılmazsa, asla sıhhatli bir kıymetlendirme yapılamayacağının kanısındayım. Yaz sıcaklarında hem tarih hem de tarihi ‘bir roman üzere okumak’ isteyenler için ‘Kara Kemal’in Son Günleri’ emsâlsiz bir yapıttır. Bu nedenle, başta Ötüken Neşriyât olmak üzere, ‘Hayatı Hakikiye Tefrikaları’ dizisinin editörleri Göktürk Ömer Çakır ile Oğuzhan Murat Öztürk’ü ve Arif Oruç’un tefrikasını yayıma hazırlayarak notlandıran Tahsin Yıldırım’ı kutlarım.
Karar