Ünlü belgeselci Süha Arın’ın ‘Tahtacı Fatma’ belgeseli, 1979 yılında katıldığı Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde ‘Altın Portakal’ mükafatını aldı. Akabinde Balkan Sinema Şenliği’nde birincilik, Şam Sinema Şenliği’nde ise ‘Gümüş Kılıç’ mükafatına layık görüldü. Fatma Şimşek nezdinde çocuk işçiliğe dikkat çekene belgesel sinema, Youtube’da hiçbir reklamı yapılmaması rağmen 1 milyon sefer izlenerek büyük beğeni topladı.
TAHTACI FATMA BELGESELİ
Tümüyle doğaçlama çekilen belgeselde, ileri görüşlü, kendilerini çok iyi yetiştiren, daima tartışan ve kendi içlerinde memnun olmayı öğrenen insanların kıssasına şahit oluyoruz.
Toplumsal gerçeklerin gözler önüne serildiği Tahtacı Fatma belgeseli, 28 dakika sürüyor ve bu aslında bir ömre bedel olan 28 dakikanın sonunda, derin ve uzun bir yutkunmamız oluyor.
Süha Arın, Tahtacı Fatma belgeselinin çekimlerinden evvel, 1978’de TRT’nin kendisinden çekmesini istediği, ismi ‘Yörük Elif’ olacak belgesel için Toros Dağları’nda çalışma yapar. Bu çalışma esnasında da, ormanda gezerken tahtacılarla karşılaşıyor.
Fatma Şimşek, nam-ı öbür ‘Tahtacı Fatma’ ile de bu vasıtayla karşılaşıyor. Süha Arın, kimse tahtacılarla ilgili çekilecek bir belgesele para takviyesi vermediğinden, tüm finansmanı kendisi karşılıyor.
Hiç adeti olmadığı üzere sinemasını bir şenliğe de yolluyor. Belgesel, bu şenliklerden de, beklemediği formda ödüllerle dönüyor. Süha Arın, Şam’da düzenlenen sinema şenliğinde ‘Gümüş Kılıç’ mükafatını kazandığını ise sonradan öğrenmiş.
1942’de dünyaya gelen Süha Arın’ın, 2004 yılında kalp rahatsızlığı nedeniyle 62 yaşında vefat ettiğini belirtelim.
TAHTACI FATMA KILIÇ’IN HAYAT KISSASI
1965 yılında Antalya’da dünyaya geldi. Çocuk yaştaken, ilkokulun akabinde orman personeli olarak çalışmaya başladı.
Fatma Kılıç’ın ailesi, Toros Dağları’nda tahtacılık yapmaktadır. Tahtacılık yalnızca bir meslek değil, genelde ormancılıkla iştigal eden Türkmen Alevileri’nin oluşturduğu bir toplumsal kümedir. Yerleşik hayata çok geç geçmeleri hatta hala yer yer geçmemeleri nedeniyle, Türkiye’nin en geri kalmış toplumsal gruplarındandır. Geri kalan ahali tarafından ya Alevi olmaları ya da göçebelikten gelen uyumsuzlukları nedeniyle ötekileştirilip dışlanırlar.
Fatma Kılıç, Toros Dağları’nda tahtacılık yaparken, belgesel imalcisi Süha Arın’ın kendisini fark etmesine üzerine ‘Tahtacı Fatma’ sinemasına bahis oldu. Tahtacıların hayatlarını, beklentilerini, umutlarını ve sorunlarını yalın ve tesirli bir lisanla anlatan belgesel, Ülkenin toplumsal art planı ve sınıfsal geçmişi ismine, 1979 yılına ilişkin çok değerli bir arşiv niteliğindedir.
Süha Arın, Fatma Kılıç ile ilgili şunları söylemişti: “Ailecek, büyük tehlike altında çoluk çocuk bayan erkek hepsi bir ortada çalışıyorlar. Çok iyi eğitilmiş üzere görünüyorlar, çok açık fikirliler. Sorulara çok net, açık karşılıklar veriyorlar. Dünya görüşleri benim kestirim ettiğimden çok çok ileride, çok farklı bir seviyede. Beni çok etkiledi bunlar. Fatma’yı o vakit gördüm. 12 yaşında bir kız çocuğu ve hayalleri var. Lakin ailesiyle birlikte dağa çıkıp ağaç kesme zorunluluğunu duyuyor, onlara yardımcı oluyor. Dedim ki, ‘İlk fırsatta tahtacılarla ilgili bir sinema yapacağım.”
TAHTACI FATMA’NIN SON HALİ
2013 yılında Oda TV’den Yusuf Yavuz’un görüştüğü Fatma Kılıç, ortadan geçen 34 yılda neler yaptığını şöyle anlatmıştı:
Belgeseldeki insanlara ne oldu, içlerinde yaşayanlar var mı? Mesela yaşlı bir teyze vardı, “hastayım ben guzum” diyordu hani…
* O nenemdi, öldü.
Sizin nineniz mi?
* Babamın akrabasıydı fakat yaşlı olduğu için biz ona nine diyorduk. İsmi Elif Şen’di.
Bir de “35 yaşındayım ancak başım kel kaldı, dişlerim döküldü” diyen bir adam vardı…
* O’na ‘Gabaş Ahmet’ diyorduk ancak soyadını hatırlayamadım artık. Hatırladım artık… Kara, Ahmet Kara… O da öldü…
Belgeselde yer alan bugün hayatta olan kimler kaldı sizin bildiğiniz?
* Bildiğim kadarıyla kardeşimle ben kaldım…
Ağabeyiniz yani…
* Evet. Hurşit Ağabeyim. O artık Antalya’da kendi işinde çalışıyor. Paklık şirketi kurdu.
20 yaşında olduğunu ve lisede okuduğunu söyleyen, büyüyünce tabip olmak isteyen bir genç kız vardı Ona ne oldu?
* ‘Erkek Melahat’ derdik biz ona. (Gülüyor…) Lakabı öyleydi yani. Melahat Civaroğlu…
Tabip olabildi mi pekala?
* Hayır. Okuyamadı. O da evlendi sonra.
Belgeselde saz çalıp ağıtlar, türküler söyleyen Aşık Mehmet Civaroğlu da öldü mü?
* Evet. O da öldü.
Kaç yılında evlendiniz pekala?
* 1990 yılında evlendim.
“ŞEHİR ARTIK BİR HİÇ BENİM İÇİN”
Bu periyoda kadar ömrünüz nasıl geçti? İlkokulu bitirdikten sonra eğitime devam etmediniz sanırım…
* Hayır devam etmedim. Daima Tahtacılık yaparak devam etti hayatım. Sonra eşimle tanıştık ve evlendik. Evlendikten sonra Tahtacılık yapmadım artık. Babam 1994 yılında öldü. Kardeşimin yanında kalıyordu, Antalya’da. Orada öldü. Sonra götürüp köye (Akçaeniş) gömdük. Yani ondan sonra Tahtacılık bitti bizim için.
Belgeselde okumayı, öğretmen ya da hekim olmayı istediğinizi söylüyordunuz…
* Okumayı çok istiyordum lakin babamın gücü olmadığından okuyamadım. Yoksulduk, yoksulluk içindeydik…
Karar