İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Müdürü ve inşaat mühendisi Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, 17 Ağustos Marmara Depremi'nin 21’inci yıldönümünde, sarsıntı riskine ait alınması gereken tedbirleri sıralayarak, inşaat mühendislerinin yapılarda dikkat etmesi gerekenleri anlattı. Prof. Dr. Altan, beklenen İstanbul sarsıntısı için “Şimdi bile olabilir, vakit bitti. Tedbirleri süratle almak gerekiyor” yorumunda bulundu.
BÜYÜK SARSINTILAR OLMAYA DEVAM EDECEK
17 Ağustos Marmara Depremi’nin üzerinden 21 yıl geçtiğini söyleyen İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, “Büyük sarsıntılar her vakit olmaz lakin Kuzey Anadolu Fay Sınırı, Türkiye için kıymetli bir fay çizgisidir. Bu sınır üzerinde doğudan batıya kayarak muhakkak vakitlerde büyük zelzeleler olmuştur, olmaya da devam edecektir. Şu anda kayma batıya gerçek devam ediyor. Büyük İstanbul sarsıntısını bekliyoruz, 21 yıl geçti ancak hala hazırlıklı değiliz. Kâfi hazırlıkları yapmadık, vakit azaldı. Artık İstanbul sarsıntısının ayak seslerini duyuyorum. Bir an evvel zelzelesi afet olmaktan çıkarmalıyız. Sarsıntı sel, heyelan üzere tabiat vakasıdır. Önemli tedbirler alırsak afet olmaktan çıkarırız” diye konuştu.
İMAR PLANINI SARSINTIYA NAZARAN YAPALIM
“Yer altında bir tedbir alma imkanımız yok lakin yer üstünde gerekli tedbirleri alabiliriz” diyen Prof. Dr. Altan, “Şehirleri, imar planlarını, inşa edilen konutları, göç hareketini zelzele üzere afet risklerine nazaran planlamalıyız. Türkiye’nin her bölgesinde orta büyüklükte bir sarsıntı olabilir, ona nazaran hareket etmek lazım. Zelzeleye sağlam yapı yaparken gereçlerin kalitesine dikkat etmeliyiz. Konutun yapılacağı tabanın etüt raporlarına bakmalıyız” sözlerini kullandı.
2000 YILI ÖNCESİ YAPILAN BİNALAR SARSINTIYA DAYANIKSIZ
2000 yılı öncesinde yapılan konutlarda uygun yapı teknikleri kullanılmadığını belirten Prof. Dr. Altan, “2000 yılı öncesi yapılan binalar sarsıntıya dayanıksız. Konutlar, kalitesiz inşaat gereçlerinden yapılmış. Fakat vatandaşlar hala bu konutlarda yaşıyor. İstanbul’dakilerin yarsından fazlası bu tip eski yapılarda hayatına devam ediyor” dedi.
“200 BİN İNSAN HAYATINI KAYBEDEBİLİR”
Kocaeli zelzelesinde nüfus yoğunluğunun azlığına vurgu yapan Prof. Dr. Altan, “Ona karşın aylarca toparlanamadık. Şu anda devletin imkanları çok iyi lakin can ve mal kaybının Kocaeli sarsıntısına nazaran 10 kat daha fazla olacağı bir sarsıntıyla karşı karşıyayız. O sarsıntıda 20 bine yakın insan hayatını kaybetti mümkün İstanbul sarsıntısında 200 bin insan hayatını kaybedebilir. İstanbul’un nüfus yoğunluğu Kocaeli’ye nazaran çok fazla. İstanbul’daki yapıların yüzde 85’i zelzeleye dayanıksız. 2000 yılı öncesi 800 bin, 1980 öncesi ise 300 bin civarında yapı stoku var. İstanbul sarsıntısından etraf vilayetler ve o vilayetlerde yaşayan toplamda 25 milyon insan da etkilenecek. 7.5 büyüklüğünde bir sarsıntı bekliyoruz, kimi yapılar 8 şiddetinde de etkilenecektir” diye konuştu.
“YAPILARI GÜÇLENDİREREK SARSINTIDAN KORUYABİLİRİZ”
Süratli ve faal tedbir almanın kıymetine değinen İAÜ AFAM Müdürü Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, “Mevcut yapı yönetmeliğini titizlikle uygulamalıyız. Her yapıyı yıkıp tekrar yapamayız vakit alır lakin yapıları güçlendirebiliriz. Birtakım binalar sarsıntıdan güçlendirilerek kurtarılabilir. Halkın bilinçlenmesi çok değerli. Gerekirse zelzele üzerine eğitim verilmelidir. Vatandaşlar konutları dayanıksızsa, çürükse o yapıyı boşaltsınlar, meskendeki eşyaları duvara sabitlesinler” sözlerini kullandı.
BÜYÜKÇEKMECE, ESENYURT, KADIKÖY, AVCILAR, BEŞİKTAŞ RİSKLİ BÖLGELER
Adalar ile Silivri ortasında kıyı şeridi bulunan ilçelerin risk altında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Altan, “Büyükçekmece, Esenyurt, Küçükçekmece, Avcılar, Maltepe, Kadıköy, Beşiktaş bu ilçelerden kimileri. Taban ne kadar sağlam olursa olsun eski yapı stoku çok. Kentsel dönüşüm yanlışsız bir karar ve süratlice yanlışsız bir biçimde tamamlanmalıdır” dedi.
KIRSAL DÖNÜŞÜMÜ DE BAŞLATMALIYIZ
Zelzelenin her vakit kent merkezlerinde olmadığına vurgu yapan Prof. Dr. Altan, “Elazığ ve Van’da kırsalda oldu, kerpiç meskenler yıkıldı. Kırsalda yapılan meskenlerde de mühendislik hizmeti alan konutların yapılması gerekiyor. Köylerde vatandaşlar bilinçsiz konut yapıyor” diye konuştu.
İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
İnşaat mühendislerine inançlı bir yapı için tekliflerde bulunan Prof. Dr. Altan, “Proje ve uygulama etaplarında, yapı tasarımı, yer seçimi, taban etüdü, sistem seçimi, projenin ayrıntılandırılması, materyal seçimi ve gereç kontrolü, montaj ve personellik kalitesi evrelerine dikkat etmelidir. Genelde 2000 yılı öncesi ve mühendislik hizmeti almayan yapılar yıkılıyor. Zira uygun imal tekniği, kullanılan gereçler ve mühendislik hizmetleri eksik” sözlerini kullandı.
Karar
