Türkiye ortalamasına nazaran olay sayılarının yüksek olduğu Karadeniz bölgesi için Karadeniz Teknik Üniversitesi harekete geçti.
Sıhhat Bakanlığı ‘covid19.saglik.gov.tr’ adresinde Türkiye haritası üzerinden yayımlanan bilgilere nazaran, Karadeniz Bölgesi’nde Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize, Kovid-19 olay sayılarının yüksek olması nedeniyle 3 haftadır ‘çok yüksek riskli’ kategorisinde yer alıyor. Alınan önlem ve kısıtlamalara karşın, Karadeniz’deki hadiselerde beklenen düşüşün yaşanmaması üzerine bilim insanları harekete geçti. KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Faruk Aydın önderliğinde oluşan uzman grup, hadise sayısının yüksek olduğu bölgede farklı aile kümelerinden alınacak Kovid-19 örneklerini ‘gen sekansı’ tekniğiyle inceleyecek. Protokolü hazırlanan araştırmayla, bölgeye mahsus ve daha evvel tanımlanmamış yeni bir mutasyonlu virüsün izi aranacak.
“BU SAYILARI BU YÜZDELERDE TUTAN BİR NEDEN VAR”
KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Faruk Aydın, bölgede Kovid-19 sayılarının denetim altına alınamaması nedeniyle bu çalışmayı başlattıklarını söyledi. İngiliz varyantı Kovid-19 virüsünün yalnızca Karadeniz’de olabileceğini düşünmediğini belirten Prof. Dr. Aydın, “Ülkemizdeki sayılardan 4 kat yüksek sayıda olmamızın bir öbür nedeni olmalı. Mutasyon kesinlikle vardır demiyoruz ancak bu sayıları bu yüzdelerde tutan bir neden var. Nedenlerden bir tanesi bu olabilir diye bu çalışmayı yapacağız. ‘Kesitsel’, yani hudutlu sayıda örnekte yapılacak bir çalışma olacağı için de mutasyon yakalamamız durumunda hususa önemli derecede ışık tutacaktır. Yakalamama talihimiz olması nedeniyle bir yorum yapamayacağız. Bu çalışmanın daha ileriye taşınması gerekli olabilir” dedi.
Kovid-19 virüsünün bölgede en fazla yayıldığı Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize’deki üniversitelerin de dayanağıyla toplanacak virüs örneklerinin izole edilerek ‘gen sekansı’ prosedürüyle inceleme yapacaklarını anlatan Prof. Dr. Aydın, şöyle konuştu:
“KESİTSEL BİR ÇALIŞMA HAZIRLADIK”
“Çalışmanın protokolü yazılmaya başlandı, lakin ekonomik kısıtlılık nedeniyle yapacağımız ‘kesitsel’ çalışma çok önemli bir sonuç vermeyebilir. Ayrıyeten mutasyon beklentimiz de çok yüksek değil. Genetik bir değişim meydana geldiği düşünülürse bilim etrafları, bölgedeki olumlulukların yüzde 5’inin ‘gen sekansı’nın yapılmasını önermektedir. Bu kadar önemli bir maliyeti üniversite olarak bunun altından çıkmamız imkansız. O yüzden kesitsel bir çalışma hazırladık. Her vilayetten 6’şar virüsü izole edip bunların sekansını tahlil edeceğiz ve bunların bilinen İngiliz, Güney Afrika, Brezilya, ABD’de yeni tanımlanan California ve New York mutasyonlarından farklı olup olmadığını inceleyeceğiz.”
Araştırma takımında yer alan KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Dr. Esra Özkaya, virüsün, farklı aile kümeleri ve coğrafik bölgeleri temsil edecek virüs alt kümelerinden alınacak numuneler üzerinde çalışacaklarını söz etti. Bölgedeki olay sayılarına bariz farklılık olduğunu lisana getiren Dr. Özkaya, “Bu farklılık, ‘mutasyon kaynaklı yahut burayı temsil edebilecek özel bir mutasyon olabilir mi’ kuşkusuyla içimizi kemirdi. Bunu inceleyebilmek için de bir proje planladık. Mutasyon çalışmaları çok daha derin araştırmalar, çok daha geniş kümeler halinde çalışılması gerek. Ancak biz yalnızca bu devri temsil edecek küçük sayılarda çalışılabilecek bir proje planladık. Bunların içinden bölgenin farklı aile kümelerini ve coğrafik bölgeleri temsil edecek suşları tercih etmeye çalıştık. Bunların ileri incelemelerini yapıp bölgemizi temsil edecek bir mutasyonla karşılaşabilir miyiz diye bakacağız” dedi.
“EĞER VARSA BURAYA HAS MUTANTI ORTAYA KOYACAĞIZ”
KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Irmak Baran da virüsün genetik malzemesi olan DNA ve RNA’sında farklılık olup olmadığını ‘sekanslama’ metoduyla araştıracaklarını söyleyerek, “Yeni bir mutasyon şu an yalnızca teorik olarak bir varsayım. Bu hakikaten bu türlü mi, bunu araştırmak için çalışmayı planlıyoruz. Bunun için çok sayıda etraf vilayetlerin de iştirakiyle birlikte virüs örneklerini toplayıp biriktiriyoruz. Bunları seçerken de makul örneklere dikkat ediyoruz. Viral yükü yüksek olan ve öteki mutasyonların saptanmadığı hastalardan tercih etmeye çalışıyoruz. Bu sayede de şayet varsa buraya mahsus bir mutant bunu ortaya koymayı kolaylaştırmış olacağız” diye konuştu.
Karar