İngiltere’deki bir panelde Türkiye’nin dış münasebetlerine ait çarpıcı açıklamalarda bulundu. Orta Doğu’da İsrail’le Arap ülkeleri ortasında olağanlaşma mutabakatlarının akabinde ABD’nin Mısır, İsrail ve Türkiye ortasında bir muahedeyi da olumlu karşılayacağını söz eden Jeffrey, “Bu mevzuda bilhassa Türkiye tarafında kimi işaretler gördük.
Joe Biden idaresi de bunu destekler” dedi. Yeni Lider Joe Biden’ın öncelikli olarak bu bahse öncelik vereceğinin mümkün olduğunu belirten Jeffrey, “Çünkü şu anki durum bizim bölgedeki tüm ittifak sistemimize gölge düşürüyor” tabirlerini kullandı.
S-400 SORUNU VE BAĞLARDA TANSİYON
Amerika’nın Sesi’nin haberine nazaran; Jeffrey, ABD ve Türkiye ortasındaki ikili ilgilerin bozulmasının münasebetleri ortasında Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının yanı sıra ABD’nin PKK’nın uzantısı olan YPG’ye ve bu yapıyı da içinde barındıran Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) dayanak vermesini gösterdi.
Türkiye’nin 2017’den sonra ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde bulunma münasebetinden kuşku duymaya başladığını belirten Jeffrey, Türkiye’nin ABD’nin SDG’yi baskı ögesi olarak kullanmasından ve daha büyük bir planı olmasından telaş ettiğini kaydetti. Bunun gerçek olmadığını belirten Jeffrey, lakin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve etrafının buna inandığını, ilgilerin de bu nedenle zorlaştığını kaydetti. Jeffrey, son yıllardaki alakaların büyük kısmının da bu temelin üstüne kurulduğunu belirtti.
Jeffrey, ABD’nin S-400 hava savunma sisteminin Türkiye tarafından satın alınmasını istememesinin münasebetleri olarak bu sistemin Suudi Arabistan, Hindistan ve Mısır tarafından da satın alınmasından duyulan kaygıyı, ayrıyeten F-35 programının kıymetli bir ortağı olan Türkiye’nin Rus hava savunma sistemini satın almasının Rusya’nın F-35’ler açısından güvenlik tehdidi oluşturabileceği korkusunu gösterdi.
Türkiye için bir başka uyuşmazlık konusunun Fethullah Gülen’e verilen sığınma hakkı olduğunu belirten Jeffrey, Gülen’in Türkiye’ye iade edilememesinin arkasında yatan yasal zorunlulukları Erdoğan’a anlatmanın çok güç olduğunu belirtti.
“TÜRKİYE NATO İTTİFAKI İÇİN ÇOK ÖNEMLİ”
Türkiye’nin NATO ittifakı içindeki kıymetine vurgu yapan Jeffrey, Soğuk Savaş’ın sonunda ABD ve NATO’nun dikkatinin Türkiye’nin yakın etrafına yöneldiğini söyledi. Jeffrey, Balkan Savaşları, Karadeniz civarındaki askıya alınmış meseleler; Dağlık Karabağ, Abhazya, Kırım, Afganistan, Orta Doğu, Filistin, Suriye ve Irak’ın birer kırılma noktası olduğunu belirtti.
Türkiye’nin bu bölgelerde tarihi boyunca çıkarları ve güçlü klâsik bağları olduğunu hatırlatan Jeffrey, Türkiye’nin gerek doğusundaki Kürecik Radar İstasyonuyla gerekse IŞİD’e karşı düzenlenenler dahil birçok operasyonda kullanılan İncirlik Üssü’yle, Bosna’da, Afganistan’da krizlere müdahale edilmesinde NATO operasyonlarına büyük yardımı olduğunu söyledi.
Jeffrey, Türkiye’nin ABD ve NATO siyaseti için Avrasya’da çok merkezi pozisyonda olduğunu belirtti, bunun Türkiye’yle alakaların kıymetli bir eksenini oluşturduğunu vurguladı. Orta Doğu’ya erişimde Türkiye’nin coğrafik olarak hayati olduğuna dikkat çeken Jeffrey, lakin Türkiye’nin Batı ittifakında sorun teşkil eden bir pozisyona geldiğini belirtti.
“ÜLKELER NATO’DAN ÇIKABİLİR LAKİN ÇIKARTILAMAZ”
Türkiye NATO’dan çıkabilir mi sorusuna ise Jeffrey, “Herhangi bir ülke NATO’dan çıkabilir, ancak çıkartılamaz” dedi. Türkiye’nin NATO’dan çıkmasının çok önemli sonuçları olacağını belirten Jeffrey, Afganistan’daki, Balkanlar’da ve Karadeniz’deki NATO operasyonlarına verdiği takviye düşünüldüğünde, Türkiye’deki NATO üsleri ve ABD üsleri düşünüldüğünde bunun çok berbat olacağını söyledi.
Jeffrey, “Daha da berbatı Türkiye’nin yalnızca NATO’dan ayrılması değil öteki ittifaklar kurması olur, bu da NATO’nun kurulmasından bu yana başına gelen en makus darbelerden olur” cevabını verdi.
ABD, TÜRKİYE’NİN ‘İNSAN HAKLARI SİCİLİNDEN’ KAYGILI
ABD’de de Türkiye algısında değişiklik olduğunu kaydeden Jeffrey, Demokratlar’ın Türkiye’nin insan hakları sicili konusunda kaygılarını hatırlattı. Jeffrey, bu olumsuz havada Rum ve Ermeni lobisinin, İsrail lobisinin takviyesinin Mavi Marmara’dan sonra ortadan kalkmasının, Irak işgalinin süratle sonuca varmamasından TBMM’den geçmeyen tezkerenin sorumlu tutulmasının tesiri olduğunu kaydetti.
Jeffrey, ayrıyeten Erdoğan’ın Orta Doğu’da Katar’ın müttefiki olarak Müslüman Kardeşler’in nüfuz elde etme kampanyasını desteklediği görüşünün de hâkim olduğunu belirtti.
Karar