ALİ YILDIRIM
Türkiye’nin önde gelen dallarından biri olan konutta sorun devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı istatistiklere nazaran, 2021 yılı Temmuz ayında Türkiye genelinde konut satışları, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 53 azalarak 107 bin 785 oldu. Öte yandan TÜİK, Ocak-Haziran 2021 devrine ait ‘yapı müsaade istatistikleri’ni de açıkladı.
Buna nazaran, yılın birinci 6 ayında geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 88,4, bunların yüz ölçümü yüzde 45,3, kıymeti yüzde 93,7, daire sayısı yüzde 49,8 arttı. Kelam konusu devirde yapı ruhsatı verilen binaların toplam yüz ölçümü 65,4 milyon metrekare oldu. Bunun 38,5 milyon metrekaresi konut, 14,4 milyon metrekaresi konut dışı alanlar ve 12,5 milyon metrekaresi ortak kullanım alanları olarak kayıtlara geçti. Kullanım maksadına nazaran 47,1 milyon metrekareyle en yüksek hissesi, iki ve daha fazla daireli ikamet maksatlı binalar oluşturdu. Bunu 4,8 milyon metrekareyle bir daireli ikamet gayeli binalar izledi.
Yapı müsaadesine ait analist Zafer Yükseler toplumsal medya hesabı üzerinden “İnşaat ve Satış Etabındaki Konut Stoku-2021 Ocak- Haziran periyodunda inşaat ruhsatı yüzde 49,8, yapı kullanım müsaadesi yüzde 3,4 artarken, birinci el konut satışları yüzde 15,1 azalmıştır.
İnşa ve satış basamağındaki konut stoku yükselmiştir” değerlendirmesini yaptı. Yükseler şöyle devam etti: “İnşaat dalındaki sıkıntılar 2018 ve 2019 yıllarında ağırlaşmıştır. Konut satışlarını canlandırmak için, 2018 yılında KDV ve tapu harçlarında indirim, 2019’da da kredi faizleri indirildi. Bu teşvikler birinci el konut satışının canlanmasına rağmen, yapı inşaat ruhsatlarında önemli düşüşü engelleyemedi. Salgına karşın 2020 yılı ikinci ve üçüncü çeyreğinde inşaat ruhsatlarında yüksek oranlı artışlar gözlemlendi. Bu gelişmede inşaat maliyetlerindeki gerileme ve kredi faizlerindeki düşüş tesirli oldu. Lakin yılın son çeyreğinden itibaren inşaat maliyetleri ve kredi faizlerindeki yükseliş yapı inşaat ruhsatlarındaki artışı sınırladı. Birikimli daire sayıları incelendiğinde, 2016 yılında yapı inşaat ruhsatı ve yapı kullanım müsaadesi alan daire sayıları ortasındaki fark 784 bin daire iken, bu fark 2017 yılında 1.3 milyon adedi aştı. Daldaki problemlerin başlamasıyla birlikte, bu fark 2018 yılında 1.1 milyon adede, 2019 yılında 712 bin adede, 2020 yılında da 667 bin adede geriledi. Bu sayı yapı inşaat ruhsatının artmasıyla birlikte 2021 Haziran’da 715 bin adede yükseldi. Birikimli daire sayılarına nazaran, satış evresindeki konut stoku yükseliş eğilimini sürdürüyor. 2016 yılında birikimli yapı kullanım müsaadesi ile birinci el konut satışları ortasındaki fark 690 bin iken, 2021 Haziran’da bu 1.6 milyon adede yaklaştı.”
RUHSAT SAYISI YÜKSELDİ
Belediyeler tarafından verilen yapı kullanma müsaade evraklarında ise bina sayısı yılın birinci 6 ayında, geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 19, yüz ölçümü yüzde 3,3, pahası yüzde 37,7, daire sayısı yüzde 3,4 artış kaydetti. Kelam konusu yapıların toplam yüz ölçümü 57,1 milyon metrekare olarak hesaplanırken bunun 31,8 milyon metrekaresini konut, 13,6 milyon metrekaresini konut dışı alanlar ve 11,7 milyon metrekaresini ortak kullanım alanları oluşturdu. Kullanım gayesine nazaran 42,3 milyon metrekareyle en yüksek hissesi iki ve daha fazla daireli ikamet hedefli binalar aldı. Bunu 3 milyon metrekareyle toptan ve perakende ticaret binaları izledi.
İPOTEKLİ SATIŞLAR TEPETAKLAK
Yüksek faiz oranı ipotekli satışları da etkilemeye devam ediyor. İpotekli satışlarda Türkiye’de bankalardaki yüksek konut kredisi faizlerinin tesiriyle gerilemeye devam ediyor. Türkiye genelinde Temmuz ayında ipotekli konut satışları, konut kredisi faizlerinin büyük ölçüde düşürüldüğü bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 84,3 azalarak 20 bin 553 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların hissesi yüzde 19,1’de kaldı.
Karar