Birçok izleyici televizyonda rahatsız olduğu imgelerle ilgili RTÜK’e şikayette bulunuyordu. İzleyiciler, ekranda gördüğü bayana şiddetten, kişilik haklarına atağa kadar pek çok mevzuda, RTÜK’e direkt telefon çizgisi yahut e-posta üzerinden şikayetlerini iletiyordu. Müracaatçıların şikayeti RTÜK’ün kayıtlarına otomatik olarak; kanalına, konusuna ve maddede belirtilen unsurlardan hangisinin ihlal edildiğine kadar sisteme işleniyordu.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) RTÜK üyesi İlhan Taşcı artık bu uygulamada değişiklik yapıldığını ve vatandaşların şikayette bulunmak için ferdî bilgilerini vermesi gerektiğini lisana getirdi.
Buna nazaran; RTÜK Lideri Ebubekir Şahin’in talimatıyla şikâyetçilerden; ismi, soyadı, T.C. kimlik numarası, ikamet edilen vilayet ve ilçe bilgileri istenmeye başlandı. T.C. kimlik numarasını vermek istemeyen vatandaşların ise yayınlara ait şikayetleri de sisteme işlenmiyor. Bahse ait açıklamada bulunan Taşcı, “Eğer yıllardır uygulanan şikayetle ilgili bir uygulama değiştiriliyorsa, buna karar verecek olan Üst Kurul’dur. Elbette bu işin ülkü ve türel olan kısmı. Ancak olayın çok daha ileri bir boyuta taşındığı tabloyla karşı karşıyayız” dedi.
‘KİMLİK NUMARASI İSTENDİKTEN SONRA MÜRACAATLAR DÜŞTÜ’
T.C. kimlik numarası bildirme zorunluluğundan evvel RTÜK’e aylık ortalama 15 bin ila 25 bin ortasında şikayetin ulaştığı bilgisini veren Taşcı, “Kimlik numarası uygulamasına geçilmesinin akabinde bir anda şikayet sayısı yüzde 80 civarında düştü. Aylık ortalama gelen şikayet sayısı şu anda 3-4 bin dolayında. Bunun en kıymetli nedeni izleyicilerin kimlik numarası vermek istememesi ve vermeleri halinde başlarına bir iş gelebileceği korkusu” açıklamasında bulundu.
‘KAMUOYUNDA OLUŞAN RAHATSIZLIK RTÜK İÇİNDE BİRİLERİNİ HUZURSUZ ETTİ’
Bugüne kadar T.C. kimlik numarasına hiçbir biçimde ihtiyaç duyulmazken, ansızın bu uygulamaya geçilmesinin nedenini sorgulayan İlhan Taşçı, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şikayet edilen kanallara baktığınızda, kendisini iktidara yakın konumlandıran televizyonlar en çok şikayet edilenler sıralamasında her gün birinci üçte, kesinlikle yer alıyorlar. Haklarında on binlerce şikayet olan bu kanallarla ilgili rapor hazırlanmamasına, Kurul’da görüşme yapılmamasına yönelik tenkitlerimiz ve kamuoyunda oluşan rahatsızlık RTÜK içinde de birilerini huzursuz etti.
‘FİŞLEME MANASINA GELEBİLECEK BİR YÖNTEM’
Bu formülle birden fazla sonuç hedeflendi. Birincisi ve en kıymetlisi yurttaşların korkutularak, demokratik kontrol haklarını kullanması engellenmektedir. Maddede dahi öngörülmemişken, T.C. kimlik numarasını istemek ve şikayet için zarurî hale getirmek kimin kimi, nasıl şikayet ettiğini öğrenmeye dönük, hatta fişleme manasına gelebilecek nitelikte bir prosedürdür.
‘HEDEF YASAYA TERS YAYINLARI PERDELEMEK’
İkincisi ise yapılan şikayetlerle görüşülen belgeler ortasındaki rakamsal uçurumu bu teknikle kapatmak. Üçüncüsü ise iktidara yakın olup haklarındaki binlerce şikayete karşın gerçek düzgün rapor yazılmayan yandaş kanalların yasaya ters yayınlarını perdelemek. ATV’de program yapan Müge Anlı’nın migren iğnesi yapılmadığı gerekçesiyle sıhhat işçilerinin şiddeti hak ettiğine yönelik kelamları nedeniyle 90 bin şikayet ulaşmış, fakat RTÜK bu şikayetleri görüşmemişti. Bu olay özelinde dahi neyin amaçlandığı çok açık.”
‘ÖNEMLİ OLAN ŞİKAYETİ KİMİN YAPTIĞI DEĞİL YAYININ İÇERİĞİ’
Dehşet ve baskıyla yurttaşların hak arama prosedürlerinin engellendiğini vurgulayan İlhan Taşcı, “Şikayeti yapanın kimliğinin hiçbir ehemmiyeti yok. Değerli olan şikayet edilen yayının içeriğidir. Zira RTÜK’ün misyonu ekranlardaki yayın prensiplerinin ihlalini denetlemektir. Bu misyonunu yanlışsız düzgün yapıp, şikayet belgelerini görüşüp karara bağlamak yerine şikayet sayılarını insanlardan kimlik beyan etmelerini mecburî kılarak, kaygıyla müracaatları azaltıp, kendilerince sorunu çözdüklerini düşünüyorlar. İzlediği yayınla ilgili şikayetini iletecek yurttaşın neredeyse şeceresini istemenin manası ne” dedi.
Taşcı, “Şikayet eder yurttaş, sen de açar bakarsın yayına yasaya terslik var mı yok mu, hepsi bu. Bu uygulamayı Üst Konseyde görüşmeden, tek başına aldığı kararla uygulamaya koyan Ebubekir Şahin bilmelidir ki, şikayet sayıları azaldığında, ekranlardaki yasaya alışılmamış yayınlar ortadan kalkmıyor. Odada fil duruyor, gözünü kapatması hiçbir şey söz etmeyecek” diye konuştu.
‘İYİ NİYETLE DE MADDEYLE DA BAĞDAŞMADIĞI AÇIK’
Denetleyici organ olan RTÜK eliyle kamu kontrolünün sekteye uğratılmasını ‘ironik” olarak yorumlayan RTÜK Üyesi İlhan Taşcı, “Ekranlardaki yayın ihlalleriyle ilgili şikayet için T.C Kimlik Numarasını istemek, Şahsî Bilgilerin Korunması Kanunu’nda öngörülen kimlik numarasının ölçülü istenmesi prensibine de Dilekçe Kanunu’na da karşıttır. Bu uygulamanın iyi niyetle de maddeyle da bağdaşmadığı açıktır. Maddede kimlik numarası istenmesi öngörülmemişken, RTÜK Lideri Ebubekir Şahin’in bunu istemekteki münasebeti, maksadı nedir? Hangi gayeyle kullanmaktadır ve kullanacaktır; tüzel desteği nedir? Bu soruların tamamını açıklamak zorundadır” dedi.
Karar