Bilim insanları birinci defa bir kara deliğin gerisinden yansıyan ışığı tespit etti. Bu keşif, ünlü fizikçi Albert Einstein’ın teorilerini de doğrulamış oldu.
Einstein’ın genel görelilik teorisinin iddialarına nazaran bir kara deliğin etrafındaki manyetik kuvvet ve kütleçekim kuvveti son derece fazla. Bu nedenle ışığın, kara deliğin etrafında bükülmesi ve gerisinden gözlemciye geri yansıması gerekiyor.
Yeni araştırmada gökbilimciler, I Zwicky 1 isimli bir galakside, 800 milyon ışık yılı uzaklıktaki üstün kütleli bir kara delikten X-ışını formunda yansıyan bu yansıyan ışığı direkt saptadı.
“KARA DELİĞE GİREN HİÇBİR IŞIK DIŞARI ÇIKAMAZ”
Keşfin gerisindeki isimlerden ve ABD’deki Stanford Üniversitesi’nden astrofizikçi Dan Wilkins, “Bu kara deliğe giren hiçbir ışık dışarı çıkamaz, bu nedenle kara deliğin gerisindeki hiçbir şeyi görmememiz gerekir” diye konuştu.
Wilkins, “X-ışını yankılarını görebilmemizin nedeniyse o kara deliğin uzayı, ışığı ve kendi etrafındaki manyetik alanları bükmesidir.
Faal bir kara deliğin olay ufkunun çabucak dışında korona ismi verilen bir yapı yer alıyor. Bu, kara deliğin manyetik alanından güç aldığı düşünülen ve kavurucu elektronların bulunduğu bir bölge.
Kara deliklerin manyetik alanları o kadar büyük ki sürekli bükülüyor, kopuyor ve yine bağlanıyor. Hatta bu süreç Güneş’te meydana geldiğinde güçlü patlamalar oluşturuyor.” tabirlerini kullandı.
ÇALIŞMA NATURE MECMUASINDAKİ YENİ ARAŞTIRMA SONUÇLARIYLA UYUMLU
Saygın bilimsel mecmua Nature’da yayımlanan yeni araştırmaya nazaran bu manyetik alan tekrar bağlandığında kara deliğe yakınlaşıyor, etrafındaki her şeyi ısıtıyor ve daha sonra X-ışınlarını üreten yüksek güçlü elektronları ortaya çıkıyor.
İşte bu süreç, bilim insanlarının kara deliğin olay ufkunun öteki tarafından gelen bir ışığı tespit etmesine imkan tanıyor.
Kara deliklerin ağır kütleçekim kuvvetinin ışığı kendi etrafında bükebileceği teorisi, birinci olarak Einstein tarafından ortaya atılmıştı. Lakin teknolojinin bunu kanıtlayacak kadar gelişmesi vakit aldı.
Makalenin muharrirlerinden ve yeniden Standford Üniversitesi’nden gökbilimci Roger Blandford, “Astrofizikçiler manyetik alanın kara deliğe yakın bir yerde nasıl davranabileceğine dair spekülasyon yapmaya 50 yıl evvel başladı” dedi ve ekledi:
Lakin bir gün bunu direkt gözlemleyecek ve Einstein’ın genel görelilik teorisini iş başında gösterebilecek teknolojiye sahip olabileceğimizi düşünmemişlerdi.
Araştırmacılar, kara delik araştırmalarının, gözlerini gökyüzünde açmaya hazırlanan yeni jenerasyon teleskoplarla daha da ilerleyeceğini söylüyor.
Wilkins, “Elli yıl evvel, astrofizikçiler manyetik alanın bir kara deliğe yakın nasıl davranabileceği hakkında spekülasyon yapmaya başladıklarında, bir gün bunu direkt gözlemleyecek ve Einstein’ın genel görelilik teorisini iş başında görebilecek tekniklere sahip olabileceğimiz konusunda hiçbir fikirleri yoktu” dedi.
Stanford Üniversitesi’nde fizik profesörü Roger Blandford, ise mevzuyla ilgili olarak, “Einstein’ın teorisi yahut yerçekiminin maddeyi uzay-zamanı büktüğü fikri, yeni astronomik keşifler yapıldıkça yüz yıl boyunca varlığını sürdürdü.
BİLİM ADAMLARI X IŞINININ IŞIĞINI NASIL HARİTALANDIRIYOR?
Birtakım karadeliklerde bir korona yahut gereç içine düştüğünde ve çok sıcaklıklara ısıtıldığında bir kara deliğin etrafında oluşan parlak bir ışık halkası bulunur. Bu X-ışını ışığı, bilim adamlarının kara delikleri inceleyip haritalayabilmesinin bir yoludur.
Gaz bir kara deliğe düştüğünde, milyonlarca dereceye yükselebilir. Bu çok ısınma, elektronların manyetik plazma oluşturan atomlardan ayrılmasına neden olur. Kara deliğin güçlü yerçekimi kuvvetleri, bu manyetik alanın kara deliğin üstünde kavis yapmasına ve kırılana kadar dönmesine neden olur.
Bu, güneşin koronasından yahut sıcak dış atmosferden farklı değildir. Güneşin yüzeyi manyetik alanlarla kaplıdır, bu da güneşin koronasındaki yüklü parçacıklarla etkileşime girerken halkaların ve tüylerin oluşmasına neden olur. Bu yüzden bilim adamları kara deliklerin etrafındaki halkayı korona olarak isimlendiriyorlar.
Bu manyetik alan bağlanıyor ve akabinde kara deliğe yakınlaşıyor, etrafındaki her şeyi ısıtıyor ve bu yüksek güçlü elektronları üretiyor ve bu da daha sonra X-ışınlarını üretmeye devam ediyor.” dedi.
Karar