Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, iktisattaki son gelişmeleri kıymetlendirdi. Kripto para platformlarıyla ilgili taslak çalışmasının yapıldığını söyleyen Bakan Elvan, “128 milyar dolar” tartışmasıyla ilgili olarak “MB Kanunu’na nazaran yaşanan büsbütün yasaldır” dedi.
CNN Türk’te yayınlanan Gece Görüşü programına katılan Elvan, koronavirüsle gayrette 133,7 milyar liranın harcandığını belirterek, 206 milyar liralık Tarım Kredi, esnaf kredi ile vergi ve prim borcunun ertelendiğini ve bugüne kadar kredi programları kapsamında firmalara 315 milyar liralık kredi verildiğini söyledi.
2021’de yüzde 5’in üzerinde bir büyüme beklediğini söz eden Elvan, şunları söyledi:
2020’yılın başından itibaren Korona hadisesiyle karşı karşıya kaldık. Tarihimizin tahminen de en büyük problemlerinden biriydi. Şubat-Mart aylarında şöyle bir tablo çıktı; Ülkeler dedi ki havaların ısınmasıyla birlikte bu süreçten kurtulacağımızı söyledi. DSÖ ise tam aksisi bu sürecin devam edeceğini söyledi. 2020 yılının 2. çeyreğinden itibaren inanılmaz bir problemle karşı karşıya kaldığımızı daima birlikte gördük.
Ekonomik açıdan global büyümeye baktığımızda yüzde 3,13’lük bir daralma kelam konusu. Öteki ülkelerde %4.17’lik bir daralma kelam konusu. Tedarik zincirlerinde inanılmaz sıkıntıların ortaya çıktığını görüyoruz.
KORONAVİRÜS ÜLKE EKONOMİLERİNİ NASIL ETKİLEDİ?
Bu süreçte Merkez Bankaları genişlemeye gittiler. Özel kısmın borçlarını dahil ettiğimizde 24 trilyon dolarlık borçlanmada bir artış kelam konusu. Devletlere baktığımızda %100’e yakın. Önemli bir borçlanma gerçekleşti. Herkes zorlanıyor.
Hayatımızda birinci kez karantina nediri yaşamak zorunda kaldık. Birçok ülke kapandı. Bu türlü bir süreci geçirdik. Bu süreçte de emekçi, esnaf bölümü önemli bir rahatsızlık oldu global ölçekte. Bu problemler yalnızca Türkiye’deymiş üzere bakış açılarının yanlış olduğunu düşünüyorum. Salgın başladığından beri 114 milyon insan işsiz kaldı. Bu sorunu tüm ülkeler yaşıyor.
Bakan Elvan, üretim ve ticarette kriz öncesi periyoda nazaran Türkiye’nin daha iyi durumda olduğunu söz etti.
Yeni periyotta uzaktan çalışmanın önemli bir halde yaygınlaşacağını belirten Bakan Elvan, ofislerin küçüleceğini ve holding binalarına muhtaçlık duyulmayacağını söyledi.
Bakan Elvan, 2021’de ülkeleri bekleyen fırsatları ve riskleri şöyle sıraladı;
Türkiye, eser çeşitliliği açısından kapasitesi geniş. Neyi istersek onu üretebiliyoruz. Geçmişte Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünüp de Doğu Avrupa’ya yatırım yapanların pişman olup “Keşke Türkiye’ye yatırım yapsaydık” dediğini biliyoruz. Türkiye, eser çeşitliliği açısından kapasitesi geniş.
“KÜRESEL UYUMA GEREKSİNİM VAR”
Gelişmekte olan ülkelere fon akışı durdu. Mart ayında gelişmekte olan ülkelere sermaye akımı 10 milyar dolar. Global uyuma muhtaçlık var.
Türkiye’nin salgın periyodunda kıymetli bir imtihan verdiğini söyleyen Bakan Elvan, “ABD, Avrupa ülkeleri korona hastalarına yatak bulamazken Türkiye bu alanda en ufak bir sorun bile yaşamadı.” dedi.
VİRÜSLE UĞRAŞTA 133,7 MİLYAR TL’LİK TAKVİYE
Virüsle çabada 133,7 milyar liranın harcandığını tabir eden Bakan Elvan, “Haziran sonuna kadar dayanakları dahil ettiğimizde 2020-2021 aralığı için 175,7 milyar liraya tekabül ediyor. Yaklaşık 176 milyar lira bir harcama yapmış olacağız.” dedi.
Bakan Elvan’ın şöyle devam etti:
Kovid-19 sürecinde 206 milyar liralık Tarım Kredi, esnaf kredi ile vergi ve prim borcu ertelendi. Bu fiyat yıl sonunda 219 milyar lira olacak.
Kovid-19 sürecinde bugüne kadar kredi programları kapsamında firmalara 315 milyar liralık kredi verildi.
BÜYÜME KESTİRİMİNİ AÇIKLADI
“2021’de büyümenin yarısı dış ticaretten gelebilir” diyen Bakan Elvan, “1. çeyrekte 5.5, 6 bandında, 2. çeyrekte çift haneli bir büyüme göreceğiz. Lakin yılın geneline baktığımızda 5’in üzerinde büyüme gerçekleşeceğini düşünüyorum.” tabirlerini kullandı.
TÜK TARİHİNDE BİRİNCİ KERE KABAHAT DUYURUSUNDA BULUNDU
TÜİK mesleksel açıdan külliyen bağımsız ve hiçbir biçimde teknik hususlarda talimatlandırılamaz. Siz enflasyonu sabah 10’da öğreniyorsanız ben de sabah 10’da öğreniyorum. 130 yıllık bir kurum. Bu kurum sahiden güçlü bir kurum fakat yıpratılmaya çalışılıyor.
TÜİK’ten bir bilgi notu aldım. Değerli bir bahis size okumak istiyorum.
1- ÖTV artışının enflasyona yansıması mesnetsiz. Bu küme enflasyon ölçümüne 2020’de ölçümlere başlamıştır. Birinci savları arabada gerçekleştirilen ÖTV’nin bir günde %5.18 arttı diye tabir kullandı. TÜİK husus sepeti ve yüklerini motamot söylerken TÜFE’deki yükü %5.6’dır. Bu tezlerin gerçek olması için tüm araba fiyatlarının bir günde 2 katına çıkmış olması gerekiyor. Halbuki bu düzenleme ile fiyatlar %4.15 oranında artmış ve bunun TÜFE’ye tesiri %0,23’lüktür. Bu küme %0,23 lük etkiyi %5.18 diye duyurmuştur.
TÜİK bu küme yüzünden tarihinde birinci defa cürüm duyurusunda bulunmuştur. Artık siz bu kümeye saydı duyar mısınız? Enflasyon konusunda algı operasyonu yapan var.
Tekrar birebir küme 2020’de ulaştırmada %17,58’lik artış olduğunu tez etmiş. Bu kümeyle ilgili tekrar diğer bir şey var. 2020 Eylül’den itibaren 4 aylık bir ölçüm yapmış. Olağanda sizin 2020 yılı enflasyonuna nazaran varsayım edecekseniz 12 aylık ölçüm yapmalısınız. 2020’de 4 aylık rapora nazaran enflasyonu 36,72 olarak gerçekleştiğini söz etmişler. Bu son derece üzücü bir durum. TÜİK’i itibarsızlaştırmaya çalışan bir durum. Bunu kabul etmemiz mümkün değil. Bu sayılar çok net. Bu kümenin insanları yanlış yönlendirmeye hakkı yok, hukuk karşısında yanıtını vereceklerdir. %30-40’dır üzere bir durum kelam konusu değildir. Açıklanan bilgiler konusunda tereddüt olmamalı
“128 MİLYAR DOLAR” POLEMİĞİ
Muhalefet evvel bunu kolay bir soru üzere yansıttı daha sonra farklı alanlara çekmeye başladı. Birinci etapta bu döviz kayboldu, buharlaştı dediler. Ve daha sonra biz MB Liderimiz ben ve Sayın Cumhurbaşkanımız açıklama yaptı. Muhalefetten bir vekilde bunun kaybolmadığını söz etti. Bundan sonraki süreçte dendi ki “Bu türel değil” dendi. Kim söyledi Sayın Kılıçdaroğlu. Bu Hazine Müsteşarlığı mügah haline geldikten sonra Hazine Müsteşarlığının yetkileri Hazine ve Maliye Bakanlığına aktarıldı. Biz daha sonra açıklama yaparak “Bu yasaldır” dedik. Buna karşın karşı taraftan yeniden “hukuksuzdur” dendi.
Bu protokol hukuken devam ediyor hale geldi. Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde şu deniyor. “Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Türk Lirasının sirkülasyonunu ve istikrarına yönelik olarak Merkez Bankası Hazine ve Maliye Bakanlığı ile birlikte bunları uygulamalıdır.” deniyor.
Merkez Bankası’nın kanunun 4. unsurunun 1. fıkrasının B bendi: Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç ve dış bedelini korumak için gerekli önlemleri almak. Ve yabancı paralarla altın karşısındaki muadeletini tespit etmek ve kuru belirlemek. TL’nin yabancı paralar karşısındaki kıymetini belirlenmek için döviz ve efektiflerin vadeli alım ve satım ile dövizlerin TL ile değişiminin türevlerini yapmak.
Yani bu protokol yasaldır. Bunu bilhassa vurgulamak istedim. Burada yasaya ters rastgele bir durum kelam konusu değildir.
3. kademede ne geldi. “Bunu kime sattınız?” dediler. MB Bankası eşleştirme platformlarında bu döviz değişim süreçleri gerçekleştiriliyor. Bir taraftan şunu söylüyor muhalefet: Bu protokol hukuksuzdur. Başka taraftan “Bizi hukuksuz bir süreç yapmaya zorluyor
Artık bunu kime sattınız? Muhabir banka üzerinden kime satmışlar vatandaşlara şirketlere. Bu bankaların elindeki bilgiler. Hande hanım siz A bankasından döviz aldınız, sizin bir birey olarak döviz aldığınızın açıklanması ticari sırla bağdaşır mı? Bunu alanlar kimler? Tekrar yerli ve yabancı bankalar.
Bu büsbütün alan ve satan birbirlerini görmüyorlar. Alım süreci gerçekleştikten sonra Merkez Bankası alan bankayı görebiliyor.
Yalnızca TCMB değil dünyadaki başka merkez bankalarını da düşünün. “Ben şunu şu kadar sattım” diyebilir mi? Bu türlü bir şey mümkün değil. Sizin ne söylediğiniz bir açıklaması yok karşı taraftan. Siyaseten kullanalım kanısıyla hareket ediyorlar. Benim gördüğüm bu. Kendileri bilmiyorlar mı hangi bankanın ne kadarlık ölçü alındığının açıklanmayacağını?
Bir küme diyor ki 128 milyar dolar. Kimisi 130 milyar dolar. Bu siyasi hedefle kullanılıyor. Ben orada ne kadarlık ölçü satıldığını söz ettim. Şahısları Merkez Bankası’nın açıklaması mümkün değil. Bunu kalkıp da güya Merkez Bankası, A bankasına şu kadar satmış, Hakan Beyefendiye, Hande Hanıma şu kadar satmış. Bu türlü bir şey söylenebilir mi? Bunun söylenmeyeceğini kendileri de bilir. Onlar tekrar etmeye devam ediyorlar.
“KRİPTO PLATFORMU BİLGİLERİ MASAK İLE PAYLAŞACAK”
Kovid-19’la birlikte kripto varlıklara ilgi arttı. Dünyada da nasıl bir düzenleme olmalı, ne yapmalıyız? soruları yanıtlanmaya çalışılıyor. Bu kripto varlıkların bir noktaya kadar kontrollerini yapabiliyorsunuz. Bu mevzu üzerinde AB çalışıyor. Bir taslak oluşturdu. ABD, İngiltere üzere ülkeler değişik çalışmalar yaptılar. Alım-satım süreçlerine yönelik kimi düzenlemeler yaptılar. İşin 2 boyutu var. Birincisi kara paranın aklanması ve terörizmin finanslanması. Biz tüketiciyi korumakla hükümlüyüz. Kara paranın aklanmasına yönelik terörizmin finanslanmasına yönelik yapı OCT altında. Biz geçtiğimiz aylarda bir yasal düzenleme Mevlis’imiz tarafından yapıldı. FITF’nin bizden istediği düzenlemeleri yaptık. FITF bununla ilgili önlemler alınmasını istedi. Bu çerçevede MASAK FITF’le birlikte çalışıyor. Biz gerekli çalışmalarımızı yaptık ve bu platformlara yönelik denetlenme yapılmasına ülkeler başladı. Bizim de taslak çalışmamız var.
Kripto dediğimiz nedir? Bir maddi olmayan varlıktır formunda bir tarif yapıldı. Bankalar üzerinden süreçlerin yapılabileceği düzenlemeyi Merkez Bankası yaptı. MASAK’a yetki verdik ve bir rehber hazırladık. Bu platformların uyması gereken kurallar neyse bunları belirledik. Uymamaları halinde ne kadar bir cezayla karşı karşıya kalacaklarını ortaya koyduk. Bu platformlar kesinlikle alım-satım süreçlerini kesinlikle MASAK’la paylaşacaklar. MASAK’ın bu platformlar üzerinde kontrol yetkisi var artık. Bu platformların uyması gereken yetkiler nelerdir. 10 bin liranın üzerinde süreç yapanları 10 gün içerisinde MASAK’a bildirme yetkisi getirdik.
KRİPTO PARA PLATFORMLARI
Bilhassa vergi konusunda bir çalışma yürütüyoruz. Dünyadaki uygulamaları nelerdir, ne cins bir yapı var. Bunları yaparken ilgili taraflarla kesinlikle konuşulması gerekiyor. Şu biçimdedir diye net bir yanıt veremeyebilirim ancak temel olarak çalıştığımız alanlar bunlar. Bu alanların tamamı tüm dünyanın çalıştığı alanlardır.
Karar