Anayasa Mahkemesi, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun reaksiyon gösterdiği şehirlerarası karayollarında şov yürüyüşleri düzenlenmeyeceğine ait kararı iptal ettiği kararın münasebetini yayınladı.
Kararda, “Anayasa Mahkemesi’nin evvelki kararlarında da işaret edildiği üzere toplantı ve şov yürüyüşünün oburlarının günlük hayatlarını bir ölçü zorlaştırması kaçınılmaz olup demokratik toplumda bunun müsamahayla karşılanması gerekir” denildi.
Kararda, toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının Anayasa’nın 34’üncü unsurunda garantiye alındığı belirtilerek, AYM’nin daha evvel aldığı bir kararda, seyahat özgürlüğünün kısıtlanmasının, ‘otomatik olarak bu yollarda toplantı yapılmasının yasaklanmasını gerektirmeyeceği’nin belirtildiği anımsatıldı.
YASAK ÖZGÜRLÜK-KISITLAMA İSTİKRARINI BOZAR
Kararda, şov yürüyüşünün yapılacağı güzergâh belirlenirken trafik sisteminin aksamamasına mutlak bir üstünlük tanınması, toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkı ile kamu sistemi ve diğerlerinin hak ve özgürlükleri ortasındaki istikrarın toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkı aleyhine orantısız bir formda bozulması sonucunu doğuracağı kaydedildi.
Gerekçeli kararda şu tabirlere yer verildi:
“Zira Anayasa Mahkemesi’nin evvelki kararlarında da işaret edildiği üzere toplantı ve şov yürüyüşünün diğerlerinin günlük ömürlerini bir ölçü zorlaştırması kaçınılmaz olup demokratik toplumda bunun müsamahayla karşılanması gerekir.
Yürüyüşün yapılacağı yerin belirlenmesinde diğerlerinin hak ve özgürlüklerine mutlak bir üstünlük tanınması durumunda, yalnızca muhakkak yerler şov yürüyüşü güzergâhı olacak, geri kalan yerler ise mutlak olarak yasaklanmış alan sayılacaktır. Halbuki kimi durumlarda gerçekleştirilecek yürüyüşlerin muhataplarını etkileyebilmesi bakımından düzenlendiği yerin, seçilen güzergâhın büyük bir değeri bulunmaktadır. Demokratik bir toplumda zorlayıcı bir neden bulunmadıkça şahısların şov yürüyüşünü düzenleyecekleri yeri seçebilmeleri gerekir.
DÜZENLEMENİN KAPSAMI MUĞLAK
Bir yerde şov yürüyüşünün düzenlenmesi nedeniyle trafiğin aksaması gündelik ömrü çok ve katlanılamaz derecede zorlaştırıyorsa anayasal unsur ve kurallara uygun davranılması kuralıyla kelam konusu hakkın sınırlanması mümkündür. İtiraz konusu kuralda ise zorlaştırmanın boyutuna yönelik rastgele bir düzenleme öngörülmeksizin şehirlerarası karayollarında şov yürüyüşünün düzenlenmesi kategorik olarak yasaklanmaktadır. Bu prestijle toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkına getirilen sınırlamanın zarurî bir toplumsal gereksinimi karşılamadığı ve demokratik toplum nizamının gereklerine uygun bir sınırlama olmadığı değerlendirilmiştir.”
BİSİKLET POLEMİĞİ
AYM, 10 Eylül’deki kararıyla, 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’nda yer alan ‘Şehirlerarası kara yollarında şov yürüyüşleri düzenlenemez’ kararını Anayasa’ya ters bularak oy çokluğuyla iptal etmişti.
İptal kararına reaksiyon gösteren İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, AYM Lideri Zühtü Arslan’a, “Madem özgür bir ülkeyiz, ana caddelerde, sokaklarda özgürce yürüyüş hakkının ortadan kaldırılmasını onayladınız. Polis müdafaası almana gerek yok. Bisikletinle işe git gel bakalım. Anayasa Mahkemesi Lideri’ne söylüyorum kendi otomobilimle tek başına gitmeye ben varım sen var mısın?” diyerek seslenmişti.
Bu kelamlara AYM üyesi Engin Yıldırım, bisiklete binerken çekilmiş fotoğrafıyla cevap verdi. Anayasa’nın 138’inci hususunu hatırlatan Yıldırım, “Hiçbir organ, makam, merci yahut kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve yargıçlara buyruk ve talimat veremez” demişti.
Karar