HAVA ASAL
Yaklaşık iki yıldır dünyayı kasıp kavuran Kovid-19 salgını beraberinde gerek eğitimde gerek iş hayatında gerekse toplumsal hayatta radikal değişiklikler getirdi. Okullar yüz yüze eğitime uzun müddet orta verip online eğitime geçerken birçok işyeri de konuttan çalışma modeline gitti. Fabrikalarda vardiyalar değişti. Toplumsal hayat asgarî düzeylere çekilerek beşerler konutlarına adeta hapsoldu.
Kovid-19 nedeniyle yaşanan bu radikal değişimler 24. Avrasya İktisat Tepesi’nde masaya yatırıldı. Dorukta salgının getirdiği zarurî değişikliklerin ekonomik, toplumsal ve politik hayat üzerindeki tesirleri tartışıldı.
Salgınla birlikte insan hakları, etraf ve ekonomik entegrasyon bahislerinin konuşulup tartışıldığı 24. Avrasya İktisat Tepesi’nde işlenen hususları ve tahlil yollarını Marmara Kümesi Vakfı Genel Lideri Dr. Akkan Suver, KARAR’a kıymetlendirdi.
Dr. Akkan Suver
Marmara Kümesi Vakfı tarafından neredeyse çeyrek asırdır yapılan Avrasya İktisat Doruğu bu yıl nasıl gerçekleşti? Pandemi ortamında gerçekleştirilen doruğa kaç ülkenin temsilcileri katıldı?
Marmara Kümesi Stratejik ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı tarafından organize edilen Avrasya İktisat Doruklarının bu yıl 24’üncüsü yapıldı. Pandemi şartları nedeniyle bu sene hibrit bir toplantı gerçekleştirdik. Yani kimi iştirakçilerimiz ile yüz yüze fikir alışverişi yaparken kimi iştirakçilerimiz da uydu aracılığıyla ve eş vakitli canlı yayın ile dijital ortamda toplantıya katılıp görüşlerini lisana getirdi.
Bu yılki tepeye Angola’dan Çin Halk Cumhuriyeti’ne, Pakistan’dan Almanya’ya, Moğolistan’dan ABD’ye 41 ülke katıldı. 24. Avrasya İktisat Tepesi’ne Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan iletileriyle katıldı. Erdoğan’ın iletisini İstanbul Milletvekili ve Avrasya İktisat Tepeleri Genel Koordinatörü Şamil Ayrım okudu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in iletisini ise Azerbaycan Güç Bakanı Perviz Şahbazov seslendirdi. Tepede ayrıyeten Türkiye Cumhuriyeti 11.Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’de kısa bir konuşma yaptı.
24. Avrasya İktisat Tepesi’nde değerli şahsiyetlerin resmi geçidine de şahit olduk. Dini otoriterlerden Ekümenik Patrik Bartholomeos, Azerbaycan ve Kafkasya Müslümanları Dini Başkanı Allahşükür Paşazade, Süryani Dünyasının Ortodoks Patrik Vekili Yusuf Çetin ile Katolik Monsenyörü Orhan Çanlı Doruktaydı. Yine Moğolistan Meclis Lideri Zandanshatar Gombojav, KKTC’den Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Kosova’dan Devlet Bakanı Fikrim Damka, Türkmenistan Maliye ve İktisat Bakanı Rovshen Nuryadgyev, Almanya Federal Parlamentosu’ndan Sevim Dağdelen, İngiltere, Avam Kamarası’ndan Emma Ethem, Avusturya evvelki Şansölyesi Erhard Busek, Avusturya evvelki Dışişleri Bakanı Karin Kneissl yeniden Avusturya eski Savunma Bakanı Werner Fasslabend, Romanya evvelki Senato Lideri Teodore Melescanu tekrar Romanya Prensi Radu ve Romanya evvelki Kültür Bakanı İonut Vuloescu Polonya evvelki Başbakanı Grzegorz Kolodko, Kırgızistan evvelki Başbakanı Temir Sarıyev Tepe’de yer alan renkli şahsiyetlerdendi.
Salgın ile birlikte hayatlarımızda büyük değişiklikler oldu ve bunun tesirleri uzun vadede geçmeyecek. Hatta artık eski olağana dönemeyeceğiz. Tepede insanlığı yakından etkileyecek hangi hususları konuştunuz?
Mütevazi bir sivil toplum kuruluşu olan Marmara Kümesi Vakfı tarafından tertiplenen Avrasya İktisat Dorukları milletlerarası arenada hem kabul görmekte hem de tepeden çıkan sonuçları ile dünyayı şekillendirmede rol almaktadır. Tepede ela alınan tahlil teklifleri pek çok iş insanına ve siyasetçiye ülkelerin izleyeceği yol haritalarını belirlemede tesirli olmaktadır.
“İnsanlık Daha Güzelini Hak ediyor” temasıyla tertiplenen tepede Kovid-19’un getirdiği mecburî değişikliklerin ekonomik, toplumsal ve politik hayat üzerindeki tesirleri anlatıldı. Kovid-19 Çin’de başladı ancak Çin’de hudutlu kalmadı.
24. Avrasya İktisat Zirvesi’nde bugün yaşamakta olduğumuz ekonomik ve toplumsal eşitsizlikler, iklim problemleri, pandemi, demografik problemler üzere karışık sorunlarla soğuk savaş modelleriyle değil, işbirliği ve diyalogla başa çıkabileceğimizin üzerinde duruldu.
Kovid-19 sonrası ekonomiyi nasıl ele alacaksınız? Ve nasıl değerlendirmeyi düşünüyorsunuz? Sizce yeni ufuklar ve daha yeni başlangıçlar için bir fırsat oluşma ihtimali var mı?
Pandemi, insanların tabiata tam olarak hâkim olmadıklarını ve artan birbirine bağlılıklardan kaçamayacaklarını çarpıcı bir formda hatırlattı. Kovid-19 globalleşmenin büyüklüğünden fazla sadece biçimini değiştirdi (daha az seyahat, daha fazla sanal toplantı). Pandemi global ekonomiyi parçalama teşebbüsünü hızlandırdı, tıpkı oranda da globalleşmenin ehemmiyetini ortaya çıkardı. Yine bu periyotta işbirliğinden çok rekabete şahitlik ettik.
Özgür dünya ekonomileri yeni alanlara hükmetmek için konumlanırken yükselen güçler adeta durma noktasına geldi. Piyasaların kendi başlarına çözemeyeceği problemleri çözmek için akıllı sanayi siyasetlerine gereksinimleri daha da büyüdü. Salgın nedeniyle birçok ülkenin ulusal gelirinin azalması ve birtakım ülkelere Kovid-19 aşısının kâfi ölçüde ulaşamamasının en öncelikle risk olduğu gerçeğinden hareketle dünya toplumlarının refah düzeylerinin geri kazanılmasını sağlamak gerektiğine inanıyorum.
Tepe Yalnızca iktisat odaklı mıydı? Diğer hangi problemleri da ela aldınız?
Tepe’de iktisadın dışında tartışılan bir diğer kıymetli bahis da, global ısınma ve iklim değişikliği konusuydu. Akademisyenler, Dini Başkanlar ve Siyaset insanları iklim değişikliği konusuna itina ve dikkat vermemizin kıymetini vurguladıkları konuşmalarında siyasetçileri sorumlu ve daha dikkatli davranmaya davet ettiler.
EKONOMİYİ TOPLUM SIHHATİNDEN BAŞKA DÜŞÜNEMEYİZ
Bilhassa Kovid-19 sürecinden sonra ekonomik çıkışa ait görüşlerini açıklayan konuşmacılara nazaran; global iktisat ve büyümeye ait senaryolar, toplum sıhhatine ait siyasetlerle birlikte ilerlemektedir. Ve dünyanın sessizce güzelleşeceğini beklemenin şimdi erken olduğunu vurgulayan konuşmacılar, geçim kaynaklarını müdafaanın ehemmiyeti üzerinde de durdular. Kapalı işletmelerin ve çalışanlarının desteklenmesi, pandemi azaldığında iş yerlerinin inançlı çalışmaya hazır olmasının ehemmiyetini vurguladılar. Yeniden konuşmacılar, güçlü ülkelerin yoksul ülkelere tedavi, ilaç ve aşı konusunda himayeci olmasına büyük ehemmiyet verdiklerini belirttiler. Lakin her şeyin ötesinde, aşının mecburilik olmasını önerdiler.
Birden fazla ülkenin Kovid-19 öncesi iktisada ulaşabilmesinin en az 2 yıldan fazla bir vakti olduğunu ileri süren konuşmacılar, politik müdahalenin ekonomik ziyanı dengeleyemeyeceğini de gündeme getirdiler.
GLOBAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE DİKKAT
Ülkemizin de içerisinde yer aldığı Avrasya Bölgesi’nin, global iklim değişikliğine karşı gezegenimizin en hassas bölgelerinden birisi olduğu gerçeğinden yola çıkarak, Avrasya’da gerçekleşecek 2°C’lik bir sıcaklık artışı, beklenmeyen hava olayları, sıcak hava dalgaları, orman yangınlarının sayısında ve tesirinde artış olacak. Tüm bunlar münasebetiyle biyolojik çeşitlilik kaybı, turizm gelirlerinde azalma, ziraî randıman kaybı ile birlikte kuraklık olarak tesirlerini hissettireceğini konuşmacılar belirttiler.
Avrasya’nın iklimi açısından, geleceği konusunda ortaya çıkan ortak kanıya nazaran iklim değişikliğinin esas tesirleri şöyle sıralandı: Sıcaklık artışı 2030’lu yılların sonuna kadar sonlu kalacak, bu devirden sonra süratli bir artış gözlenecek, mevsimsel ve bölgesel farklılıklar göstermekle birlikte sıcaklık artışının kış mevsiminde 4°C, yazın ise 6°C civarına ulaşması bekleniyor, kış yağışlarında Asya’nın genelinde azalma görülürken bir tek Asya’nın doğu yarısında yağışlarda artış görülecek.
24. Avrasya İktisat Tepesi’nin tesiri nasıl oldu?
Hibrit ortamda gerçekleşen Tepe’de büyük bir izlenme sayısına da ulaşıldı. 83.548 kişi tarafından izlenen Tepe’yi 17 basın yayın kuruluşu naklen yayınladı. Pakistan’dan Güney Afrika’ya, Çin Halk Cumhuriyeti’nden İngiltere’ye, Azerbaycan’dan Almanya’ya, Angola’dan Moğolistan’a kadar bir coğrafyada izlenen 24. Avrasya İktisat Tepesi’nde kelam alan konuşmacılar pekçok mevzuda görüşlerini lisana getirirlerken, karbon mutabakatının kıymetine de dikkat çektiler.
Karar