Araştırmacılar değerli testler yahut tıbbi prosedürler gerektirmeden Alzheimer başlangıcını teşhis etmenin bir prosedürünü bulmak için araç kullanıcılarının bir yıllık datalarını inceledi. Yapılan araştırmada araç kullanırken yapılan birtakım hareketlerin Alzheimer hastalığının sinyallerini verdiğini belirledi.
İŞTE ALZHEIMER BELİRTİSİ OLAN HAREKETLER
Dataları tahlil eden bilim insanları, hasta olan ve olmayan kümenin sürüşleri ortasında kıymetli farklar olduğunu ortaya çıkardı.
Alzheimer başlangıcındakiler daha yavaş sürüyor, ansızın şerit değiştirmeye yatkın oluyor, geceleri daha az seyahat ediyor, toplamda daha az yol yapıyor, daha az yere gidiyor ve bildiği yoldan şaşmama eğiliminde oluyor.
ERKEN TEŞHİS ÇOK DEĞERLİ
Araştırma grubunun başında bulunan Toronto Üniversitesi’nden doktora adayı Sayeh Bayat, “İnsanların günlük hayatlarındaki hareketleri, gittikleri yerler ve araç kullanma usulleri sıhhatleri hakkında pek çok şey söylüyor” diyor.
Araştırmaya başlamadan evvel yapılan testler sayesinde deneklerden kimin çok erken düzey Alzheimer hastası olduğunu bilen grup, dataları inceledikten sonra bir varsayım modeli geliştirdi.
Bu model, bir kişinin sadece araç kullanımına dair GPS bilgileri ve yaşı üzerinden yüzde 86’lık isabetle Alzheimer başlangıcı olup olmadığını kestirim edebiliyor.
Buna, genetik olarak Alzheimer’a yatkınlığı ölçen apolipoprotein E testinin sonucu da eklendiğinde yanlışsız kestirim oranı yüzde 90’a çıkıyor.
İki oran da Alzheimer üzere bir hastalığın erken teşhisinde neredeyse harika bir oran olarak kabul ediliyor.
ARAÇLARA GPS TAKİP AYGITLARI TAKILDI
Çığır açan bu yol sayesinde Alzheimer hastalığı çok düşük maliyetle erken bir evrede tespit edilebilir. Hastalığın erken teşhisi, ilerlemesini yavaşlatmak için kritik kıymete sahip.
Öte yandan potansiyel sıhhat yararlarına karşın yaşlıların hareketlerinin bu kadar yakın bir biçimde takip edilmesini isteyip istemeyeceği de başka bir tartışma konusu.
Alzheimer hastalığına yakalanan insanların araç kullanımının farklılaşabileceği evvelden de biliniyordu. ABD Ulusal Yaşlanma Enstitüsü, bu şahısların kolay seyahatleri daha uzun müddette tamamlaması, kararsız sürüş usulü ve pedalları karıştırmalarının yakınları tarafından fark edilebileceğini söylüyordu.
Lakin daha yavaş araç kullanma yahut daha az yere uğrama üzere değişkenleri GPS bilgileri olmadan tespit etmek mümkün değildi.
İngiltere Alzheimer Araştırmaları Vakfı’ndan Laura Phipps, Alzheimer hastalığında beyindeki birinci değişimlerin, belirtilerden 20 yıl evvel fark edilebildiğini söylüyor.
İngiltere Alzheimer Araştırmaları Vakfı’ndan Laura Phipps, bunun “gerçekten ilgi cazibeli bir araştırma” olduğunu söylüyor.
KAYBOLAN ŞOFÖRLER DİKKAT
Hasta yakınlarının genelde hastanın araç kullanımında bir değişim fark ettiğini söyleyen Phipps, “İlk belirtilerden bir oburu de kaybolmalarıdır” diyor.
Erken evrede fark edilen Alzheimer hastalığını tedavi etmek için piyasada az sayıda ilaç olduğunu belirten Phipps, bu durumun önümüzdeki yıllarda değişmesini umuyor.
Phipps beyindeki değişimlerin hastalık belirtisinden 20 yıl evvel fark edilebildiğini, hekimlerin bunu bilmesi durumunda hastalarına erkenden kimi ilaçları yazabileceğini vurguluyor.
İnsanların erken devir Alzheimer olduklarını öğrenmeleri, hastalığın ilerlemesini geciktirecek değişiklikler yapmalarına da imkan sağlayabilir.
İngiltere’de sıhhat yetkilileri bu hastalığa karşı, insanlara kalp sıhhatine dikkat etmeleri, toplumsal ve zihinsel olarak etkin olmaları tavsiyelerini veriyor.
Öte yandan bu çeşit bilgilerin toplanması, her vakit insanların yararına olmayabilir.
Pek çok ülkede sigorta şirketleri araçlara takip aygıtı yerleştirme karşılığında sigorta primlerini düşürüyor.
Pekala gelecekte sigorta şirketinizin Alzheimer riskinizi fark edip ona nazaran fiyatlama yaparsa?
Bu sigorta kesiminde kısa vadede görülecek bir değişim değil ancak uzun vadede ne olacağını kestirmek güç.
Boston Üniversitesi’nden Rhoda Au, insanların datalarının nerelerde kullanıldığı konusunda daha fazla denetim sahibi olması gerektiğini söylüyor.
Rhoda Au, Alzheimer riski bulunan şahısların erken teşhis edilmesinin büyük ehemmiyete sahip olduğunu söylüyor
Au gülerek kendi araç kullanma şeklinin da itimat vermediğini anlatıyor.
“Google’daki beşerler kafayı yediğimi düşünüyor olmalı. İstikamet hissim felakettir.”
Prof. Au, davranışlarla sıhhat sıkıntıları ortasında korelasyon bulmayı hedefleyen yeni sistemlerin çoklukla kusursuz olmadığını söylüyor.
Karar
