İngiltere’nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğinden ayrılması olarak bilinen Brexit sürecinin bir yıllık geçiş periyodu 31 Aralık’ta sona eriyor. 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren İngiltere her alanda AB kurallarına uymaya son verecek ve taraflar ortasında yeni bir ticari alaka olacak.
GÖRÜŞMELERDEN HALA SONUÇ YOK
İngiltere ve AB ortasındaki ilişkiyi belirleyecek olan ticaret mutabakatının düzenlenmesi bekleniyordu ancak süren görüşmelerden hala sonuç alınamadı. Muahedenin olmaması durumunda İngiltere ve AB ortasındaki ticaret, Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kurallarına nazaran yapılacak.
“MALİYET YILDA 3.1 MİLYAR STERLİN ARTABİLİR”
Londra ve Brüksel ortasında bir ticaret muahedesinin olmaması gümrük vergileri, sonlarda ek denetimler ve daha fazla bürokrasi manasına geliyor. Tüm bunların da maliyetlerde artışa sebep olması bekleniyor. İngiltere Perakendeciler Konsorsiyumu ise uyarıyor: “Anlaşma olmazsa besin ithal etme maliyetinin yılda 3,1 milyar sterlin artabilir.”
ANLAŞMASIZ BREXIT BİRİNCİ BESİN ALIŞVERİŞİNİ ETKİLEYECEK
Anlaşmasız Brexit olması durumunda uygulanacak yeni ticaret modeli hayatın her alanını etkileyecek. Ancak Kovid-19 salgını nedeniyle bu tesirin görüleceği birinci alan besin alışverişi olacak.
İngiltere tükettiği besinin dörtte birini AB ülkelerinden ithal ediyor. 31 Ocak’ta İngiltere AB’den resmen ayrılmış olsa da ticaret eski üzereydi. Ama yeni yıla girilmesiyle birlikte artık eskisi üzere olmayacak. Bu nedenle ülkeye girişi yasak olduğu için Almanya ve Hollanda’da imal edilip hudutlarda denetime natürel tutulmadan ve gümrük vergisi olmadan ülkeye girebilen eserlerin anlaşmasız Brexit’ten etkilenmesi bekleniyor.
ET VE SÜT ESERLERİNDE YÜKSEK VERGİ BEKLENİYOR
Mutabakatın olmaması durumunda bilhassa et ve süt eserlerinde yüksek vergiler beklenirken, taze meyve zerzevatın de etkilenmesi mümkün. İngiltere’nin en büyük süpermarket zincirlerinden olan Tesco, yaptığı açıklamada, fiyatların yüzde 3 ila 5 artabileceğini ve kimi eserlerde bu artışın daha fazla olabileceğini söyledi.
TÜRK ESERLERİNİ İTHAL EDEN BESİN TOPTANCILARI HUZURSUZ
Anlaşmasız Brexit’ten eN çok etkilenmesi beklenen küme ise AB ülkelerinde üretilen Türk eserlerini ithal eden besin toptancıları ve yüklü olarak bunları satan süpermarketler. Besin toptancısı Expo Food Midlands’in Genel Müdürü Özgür Yılmaz, bilinmezliğin besin dalında tedirginlik yarattığından şikayetçi. Yılmaz, anlaşmasız ayrılığa hazırlanmak için İngiltere Vergi Dairesi HMRC’nin tavsiyelerine nazaran tedbir almaya çalıştıklarını söyledi.
“SATTIKLARIMIZIN YÜZDE 90’I AB ORİJİNLİ”
Yılmaz, Avrupa’daki tedarikçi firmalarla da temas halinde olduklarını belirterek, “Örneğin et ve süt eseriyse veterinerlerin sertifikaları gerekecek. Artık oradaki firmalarla görüşüp, bütün bunları ayarlamaya çalışıyoruz. Tıpkı formda nakliye firmalarıyla görüşüp, bizden istekleri nelerse, onları yerine getirmeye çalışıyoruz. Mümkün olduğunca aksilik olmasın, yumuşak bir geçiş olsun diye elimizden geleni yapıyoruz. Sattığımız malların yüzde 85-90’ı AB orijinli” diye konuştu.
“YÜZDE 10 İLE 40 ORTASI FİYAT ARTIŞI”
Anlaşmasız Brexit ile besin kesiminde yaşanacak bir başka sorun ise nakliye. Yılmaz, en çok Polonya üzerinden eser getirdiklerini söyledi ve ekledi: “TIR’ların olağanda buraya gelişi ve dönüşü altı gün sürüyor ve bu mühlet artık 10 güne çıkıyor. İş kaybı oluşuyor, münasebetiyle pek buraya gelmek istemiyorlar. Nakliye maliyetinde de bir artış oldu. Lakin anlaşmasız AB’den çıkış olursa bu sorun daha da büyüyecek.”
Yılmaz, eser kümelerine nazaran yüzde 10 ile yüzde 35-40 ek maliyet geleceğini kestirim ettiklerini ve bunun da tüketiciye yansıyacağını belirtti.
KÜÇÜK ESNAF DEZAVANTAJLI
İnci Food Centre’ın sahibi Mehmet Çetin de bu durumdan şikayetçi: “Benim raflarımdaki malın kabaca yüzde 40’ı, yüzde 50’si AB menşeili. Buradaki Türk toplumuna hitap eden peynir, sucuk, yoğurt, et ve süt eserlerinin hepsi Avrupa orijinli. Küçük esnaf dezavantajlı duruma düşüyor.
Bu bize direkt yansıyacak, getiren toptancı bunu anında alış fiyatlarımıza yansıtacak. Bununla bir arada, biz de bunu mecburen müşteriye yansıtmak zorundayız. AB’den çıkacağız deyip, duruyorlar lakin hiçbir şey açıklamıyorlar. Gümrük vergisi koyulamasa bile yalnızca nakliyeden yüzde 10, yüzde 15 direkt fiyatlara yansır diye varsayım ediyorum.”
Karar