Fransa, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri’nden oluşan bir eş başkanlık tarafından yönetilen AGİT Minsk Grubu’nda ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 10 ülke iştirakçi olarak yer alıyor…
AGİT MİNSK KÜMESI NEDİR?
AGİK Konseyi’nin 24 Mart 1992 tarihinde gerçekleşen Ek Helsinki Toplantısı’nda devir lideri AGİK himayesinde Dağlık Karabağ konusunda barışçıl bir tahlil sunacak olan müzakereler için mümkün olan en kısa müddette bir konferans düzenlemesini talep etti ve konferansın Minsk’te yapılması kararı alındı. Bugüne kadar konferansı düzenlemek mümkün olmamasına karşın, kelamda Minsk Kümesi AGİT’in bu çatışmaya siyasi bir tahlil bulma eforuna öncülük ediyor.
6 Aralık 1994 tarihinde, Budapeşte’deki Devlet ve Hükümet Liderleri Zirvesi’nde, süreç için bir eşbaşkanlık kurulması kararı verildi. Tepe iştirakçileri ayrıyeten, çatışmanın genel tahlilinin değerli bir modülü olarak çokuluslu barışı müdafaa güçlerini konuşlandırmaya yönelik siyasi iradelerini de söz ettiler.
Budapeşte kararını uygulayan Macaristan Periyot Lideri Marton Krasznai, 23 Mart 1995’te Minsk Süreci Eşbaşkanları için yetki verdi.
MİNSK KÜMESININ TEMEL HEDEFLERİ
Minsk Kümesi tarafından desteklenen müzakere sürecini garanti altına alma yolunda, uyuşmazlık tahlili için uygun bir çerçeve sağlamak;
Minsk Konferansı’nın toplanmasına müsaade vermek için taraflarca silahlı çatışmanın durdurulmasına ait bir mutabakata vararak; AGİT çokuluslu barışı müdafaa güçlerini konuşlandırarak barış sürecini desteklemek.
HANGİ DEVLETLER ÜYE?
Minsk Kümesi, Fransa, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri’nden oluşan bir eş başkanlık tarafından yönetiliyor. Çatışmanın tarafları olan Azerbaycan ve Ermenistan ile birlikte, Türkiye, Beyaz Rusya, Almanya, İtalya, Portekiz, Hollanda, İsveç, Finlandiya ise AGİT Minsk Grubu’na üye olan ülkeler ortasında yer alıyor.
2001 yılının başlarında Ermenistan, Azerbaycan, Fransa, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri temsilcileri Paris’te, Key West’te ve Florida’da bir ortaya geldi. Fakat Key West’teki görüşmeler büyük ölçüde bilinmeyen tutuldu.
7 Ekim 2002’de Kişinev’deki BDT tepesinde, Minsk Kümesi’nin barış müzakerelerindeki yararı hem Ermeni hem de Azeri delegasyonları tarafından tartışılmak üzere gündeme getirildi. Onlara nazaran on yıl süren AGİT arabuluculuğu gereğince tesirli olmamıştı.
19 Aralık 2015’te Serj Sarkisyan ve İlham Aliyev iştirakiyle eşbaşkanların himayesinde İsviçre’nin Bern kentinde bir tepe düzenledi. Liderler, şiddet riskini azaltmak için devam eden çalışmaları desteklediler ve bir mutabakata varmaya hazır olduklarını doğruladılar.
İlham Aliyev ile Serj Sarkisyan ortasındaki son tepe Minsk Kümesi tarafından İsviçre’nin Cenevre kentinde 16 Ekim 2017 tarihinde düzenlendi. Liderler, müzakere sürecini güçlendirmek ve temas çizgisi üzerindeki tansiyonu azaltmak için uygun tedbirleri almayı kabul ettiler.
Kimileri, Minsk Kümesi’nin başarısızlığının savaşan tarafların, bilhassa de Azerbaycan’ın daha tesirli düzenekler ve yeni yaklaşımlar aramasına neden olduğunu sav ediyor. Kümenin başarısızlığının giderilmesi için farklı fikirler öne sürülürken, eş liderlerin değiştirilmesi yahut yeni eş liderlerin kümeye dahil edilmesi en çok desteklenen bahisler ortasında. Lakin, mevcut arabulucular muhtemelen arabuluculuk eforlarını geri çekmeyecek yahut sona erdirmeyeceklerinden, ulusal çıkarları kelam konusu olduğundan ve öbür bir arabulucunun inisiyatif almasını istemediklerinden, en uygun teklif Minsk Grubu’na yeni eş liderlerin dahil edilmesi olarak görülüyor.
Karar