Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde aşı tansiyonu yaşanan ABD’de Başkan Donald Trump’ın geçen hafta yaptığı, “Seçimlerden evvel aşı erişime açılacak” kelamları hem ABD kamuoyunda hem de milletlerarası arenada büyük bir tartışma yaratmıştı.
Rusya Devlet Lideri Putin’in “Aşıyı tescillendirdik. Hatta kızım bile aşı oldu, yan tesiri görülmedi” demecinden sonra gelen Trump’ın açıklamaları bilim dünyasında büyük reaksiyon çekmişti. Trump’ın aşı planları ortasında ABD Ulusal Besin ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından “Hızlı onay” alması da yer alıyordu. Bilim insanları şimdi onaylanmamış ve testlerden geçmemiş bir aşıya onay verilmesinin hem tehlikeli olduğunu hem de etik olmadığını söyledi.
“ACİL KULLANIM MÜSAADESI ÇIKARMAYA HAZIRIM”
George Floyd hadiseleri ve iktisadın makus gidişiyle seçimler öncesinde elinde bir koz olmasını isteyen ABD Lideri’nin bu planıyla ilgili en net açıklama FDA’nin zirvesindeki isim Stephen Hahn’dan geldi. Financial Times’a konuşan Hahn, Covid-19 aşısının olağan deneme ve test süreci tamamlanmadan FDA’nın buna onay verebileceğinin sinyalini verdi.
Hahn, “Aşının beşerler üzerinde denenen 3. faz denemeleri sona ermeden, aşıya ‘acil kullanım izni’ çıkarmaya hazırım. Bu atağın yararları kamu sıhhatinin risklerinden çok daha fazla” dedi.
FDA’YA ‘DERİN DEVLET’ SUÇLAMASI
3. faz denemelerde aşıların güvenlik ve sağladığı katkılar ölçülüyor ve aşıların son adımı olarak da biliniyor. Hahn, “Aşıya acil durum onayı vermek siyasi bir karar olmayacak. Buna bilim, tıp ve bilgiler karar verecek. ABD seçimlerinin atmosferinde baskı yapılacak bir durum değil” tabirini kullandı.
Koronavirüs salgınına geç müdahale eden ve uzun bir mühlet iktisadın canlı tutulması için işletmeleri açan ve yetersiz kısıtlamaları geç duyuran ABD Lideri Donald Trump, daha evvel FDA hakkında, “Aşı onay süreçlerinde ayaklarını sürüyorlar ve bir derin devlet üzere çalışıyorlar” demişti.
Hahn’ın bu açıklamalarına bilim dünyası reaksiyon gösterdi. New York’taki Columbia Üniversitesi’nde çalışan virolog Dr. Angela Rasmussen, “Her 3 fazdan da elde edilmiş muteber güvenlik bilgileri ve tesirli olduğuna dair kayıtların olmadığı bir Covid-19 aşısını tolere edemeyiz yahut kabul edemeyiz. Çok sayıda beşere ziyan verme potansiyeli olan bir atak bu” tabirini kullandı. Twitter üzerinden açıklamalarda bulunan Rasmussen, bilimsel süreç tamamlanmadan aşıya onay verilmesinin etik olmadığını da lisana getirdi.
HALKIN INANCINI SARSABİLİR
Scripps Dönüşümsel Araştırmalar Enstitüsü’nden Eric Topol da aşının güvenlik testlerinin tamamlanmasının aylar süreceğini lisana getirdi. Topol, “Aşıya kısa yoldan erişme halkın itimadını sarsabilir. Aslında beşerler aşı olmaktan çekiniyor, rastgele bir itimat kaybı aşıya olan inancı sarsar” dedi.
Hahn’dan evvel FDA’yı yöneten eski yöneticilerden Scott Gottlieb de, “Üçüncü faz tamamlanmadan evvel diyerek ne demek istediğini bilmiyorum. Ama bu testlerin sonuçlarının ortaya çıkmasının akabinde karar vereceklerini düşünüyorum” tabirini kullandı.
Karar