Türk Nefroloji Derneği’nin 2019 tarihli Ulusal Böbrek Kayıt Sistemi bilgilerine nazaran ülkemizde son devir böbrek hastası olup böbrek yerine koyma tedavisi alan hasta sayısı yaklaşık 84.000’dir. Böbrek yerine koyma tedavileri; hemodiyaliz, periton diyalizi ve böbrek naklidir. Ülkemizde bu tedaviler ortasında periton diyalizi oranı ise yaklaşık yüzde 4 kadardır.
Kronik böbrek rahatsızlığına yol açan en kıymetli iki hastalığın diyabet ve hipertansiyon olduğu belirten Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Ayça İnci “İyi denetim edilmeyen diyabet ve hipertansiyon, böbreğin yapısını bozarak kronik böbrek hastalığına neden olmaktadır.
Bu nedenle diyabet ve hipertansiyonu olan hastaların böbrek hastalığı gelişimi açısından takibi çok değerlidir. Böbrek hastalığı gelişimi için başka risk faktörleri ise; obezite, böbrek taşı hikayesi, kalp-damar hastalıkları, sigara içmek, ailede böbrek hastalığı hikayesi, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu ve tüm bedeni etkileyebilen romatizmal hastalıklardır” diye konuştu.
KİMLER PERİTON DİYALİZİ TEDAVİSİ GÖREBİLİR?
Kronik böbrek hastaları artık son evreye geldiklerinde böbrek yerine koyma tedavilerinin hastalara anlatılarak, hastanın tıbbi durumu, toplumsal yaşantısı göz önüne alınarak hasta ile birlikte karar verildiğini söz eden İnci, şöyle devam etti: “Böbrek nakli bu tedaviler ortasında hastalarımız için en çok istediğimiz seçenektir. Fakat kadavradan nakil oranları hala çok düşük. Ülkemizde canlı vericisi olmayan bir hasta kadavra bekleme listesine alınarak, hemodiyaliz yahut periton diyalizine başlamaktadır.
Periton diyalizi için ülkü adaylar; zihinsel fonksiyonları korunmuş, görme yetisi kâfi, batın cerrahisi geçirmemiş, yaşadığı konutta periton diyalizi için uygun ortamı olan hastalardır. Lakin günümüzde cerrahi tekniklerin gelişmesiyle birlikte kateter koyulması sırasında yapılan müdahalelerle batın cerrahisi geçirmiş bir hastaya da periton diyalizi yapabilmektedir. Periton diyalizinin tercih edilmemesi gereken durumlar ise şöyledir; etkin inflamatuar bağırsak hastalığı, akut divertikülit, akut iskemik bağırsak hastalığı, karın içi apseler ve önemli ruhsal hastalıkları olan hastalardır.”
Periton diyalizinin son devir böbrek hastalarında aktif bir tedavi olmasının yanı sıra birçok avantajı olan bir yol olduğunun altını çizen İnci “Hemodiyaliz tedavisine nazaran periton diyalizi tedavisi; kendi tedavisinde kelam sahibi olmak isteyen, daha özgür bir hayat sürmek isteyen, teknik olarak maliyeti ve zahmeti daha az, bir tedavi merkezine bağlı kalınmayan hastane kaynaklı enfeksiyon oranlarının düşük olduğu bir tedavi şeklidir” sözlerini kullandı.
KİMLER BU YOLU TERCİH EDİYOR?
Periton diyaliz hastalarında hemodiyaliz hastalarına nazaran nakledilen böbreğin daha erken periyotta çalışmaya başladığının gözlemlendiğini belirten İnci “Aynı vakitte kalan böbrek fonksiyonları yani idrar çıkışları daha uzun müddet devam eden periton diyaliz hastaları için bu da nakil sonrasında bir avantajdır. Periton diyalizi ömür kalitesini artırmak dışında hastanın hayata katılmasını sağlayan kıymetli bir tedavi formülüdür. Etkin iş hayatına devam etmek isteyen hastalar çoğunlukla periton diyalizini tercih ediyor” diye konuştu.
Periton diyalizi hakkında hakikat bilinen yanlışlar olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Ayça İnci kelamlarını şöyle sürdürdü: “Periton diyalizi; karın boşluğuna yerleştirilen ince yumuşak bir kateterle karın içine makul ölçülerde solüsyonlar doldurularak karın zarı aracılığıyla yapılmaktadır.
Kullanılabilir bir karın zarı olan her hastada periton diyalizi yapılabilir. Periton diyalizinin tıbbi olarak yapılamayacağı durumlar aslında çok sonludur. Fakat diyaliz öncesi devirde eğitim almamış kronik böbrek hastalarında çoğunlukla periton diyalizi konusunda önyargı olabilmektedir. Kronik böbrek hastalarına son evreye gelmeden diyaliz öncesi devirde böbrek yerine koyma tedavileri anlatılmalı ve birçok avantajı olan periton diyalizi tedavisinden hastalar yoksun bırakılmamalıdır.
Bilhassa enfeksiyon konusunda huzursuz olan hastalarımıza hemodiyalize nazaran enfeksiyon riskinde bir artış olmadığını anlatmamız gerekmektedir. Konutta uygulanan bir tedavi olan periton diyalizinde hastaya enfeksiyonları önlemek için hangi kurallara uyması gerektiği eğitim sürecinde ayrıntılı olarak anlatılmaktadır ve hijyen kurallarına uydukları sürece bir sorun olmamaktadır.”
SGK PERİTON DİYALİZİ TEDAVİSİNİ KARŞILIYOR
Periton diyalizinde kateter yerleştirilmesi, sonrasında gerekli tıbbi ve sarf gereçlerin SGK tarafından karşılandığına ve hastalardan hiçbir evrede fiyat talep edilmediğine bilhassa dikkat çeken İnci “Periton diyalizi tedavisi, seyahat etmesi gereken yahut seyahat etmek isteyen hastalar için uygun bir tedavidir. Tüm ekipmanlar taşınabilir olduğu için hiçbir seyahat kısıtlaması yoktur, hastanın tek gereksinimi gittiği yerde periton diyalizi sürecini yapabileceği uygun ortamın bulunmasıdır” diye konuştu.
PANDEMİ DEVRİNDE İLGİ ARTTI
İnci, periton diyalizi tedavisinin pandemi periyodunda hastalara sağladığı avantajları ise şöyle sıraladı:
“Pandemide tüm dünyada slogan olan ‘Evde Kal’ sloganına en uygun tedavi periton diyalizidir. Periton diyaliz hastalarımız meskende tedavilerine devam ettikleri için toplumsal izolasyonları tam olarak sağlanabilmiştir. Kendi merkezimizde pandemide hasta sayısının arttığı devirlerde hasta denetimleri birden fazla vakit teletıp formülüyle sağlanmış, klinik gereklilik halinde hastalar hastaneye çağırılmıştır. Son evre hastalarımızda pandemi sürecinde periton diyalizine ilgi bu nedenlerle artmıştır.”
Karar