Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Karadeniz’in Kuzey Sakarya Alanı’nda yer alan arama kuyusu Amasra-1’de devam eden petrol ve doğal gaz arama çalışmalarıyla ilgili olarak ‘Zonguldak’ta bir müjde açıklayacağını’ duyurdu.
Erdoğan’ın petrol ve doğal gaz arama çalışmalarından ‘müjde’yle bahsetmesi AK Parti iktidarı periyodunda daha evvel duyurulan muştuları akıllara getirdi. Uzmanlar evvelki yıllarda açıklanan birçok müjdenin kelamda kaldığını hatırlatarak, “Müjde olsa seviniriz, rezerv de olsa seviniriz lakin şu an itibariyle açıklananlar bulgudan öteye geçmiyor” yorumunda bulundu.
DW’den Hilal Köylü’nün haberine nazaran; Erdoğan, Türkiye’nin Karadeniz’de tarihinin en büyük doğal gaz keşfini gerçekleştirdiğini 2020 yılının Ağustos ayında yeniden ‘müjde’ olarak duyurmuştu. O tarihte, Tuna-1 olarak isimlendirilen Sakarya Gaz Alanı’nda keşfedilen doğal gaz rezervinin 320 milyar metreküp olduğu açıklandı. Erdoğan, “Hedef 2023’te Karadeniz gazını milletimizin kullanımına sunmak” derken, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de 320 milyar metreküplük doğal gaz keşfiyle ithalatta önemli azalma beklendiğini söyledi. Dönmez, “Doğal gazı vatandaşlarımızın çok daha ekonomik fiyatlarla kullanabileceği altyapıyı oluşturmuş oluyoruz” dedi.
“KEŞİFLER VE ARTIRIMLAR BİRLİKTE Mİ İLERLEYECEK?”
Fakat 2021 yılının yalnızca birinci üç ayında doğal gaza yüzde 3 oranında artırım yapıldı. 2020’de doğal gaza yıllık bazda yüzde 12 oranında artırım yapılması da muhalefetin Meclis’te iktidara “Keşifler ve artırımlar birlikte mi ilerleyecek?” reaksiyonuna neden oldu.
Erdoğan, Ekim 2020’de bir müjde daha açıkladı. Fatih sondaj gemisinde incelemelerde bulunduktan sonra konuşan Erdoğan, Karadeniz’deki Tuna-1 bölgesinde 85 milyar metreküp daha doğal gaz rezervi bulunduğunu duyurdu ve bulunan doğal gaz rezervinin 405 milyar metreküpe yükseldiğini belirtti. Erdoğan’ın 2020 yılında “Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfini Karadeniz’de gerçekleştirdik” açıklamasıyla birlikte ‘AK Parti, iktidara geldiği 2002’den beri muştular veriyor lakin sonuç alınmıyor’ tartışması da alevlenmişti.
MÜJDE OLARAK DUYURULAN DOĞAL GAZ VE PETROL KEŞİFLERİ NELER?
Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO) Genel Müdürü Osman Saim Dinç, 2004 yılının Eylül ayında Akçakoca açıklarındaki sondaj sonucunda Karadeniz’in birinci ekonomik ve ticari doğalgaz keşfini “Yıl sonuna kadar doğal gaz karaya çıkartılacak” kelamlarıyla duyurdu.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, 2007 yılının Mayıs ayında “Akçakoca açıklarında çıkartılan doğal gaz Türkiye’de konutlarda tüketilen doğal gazın 10’da birini karşılayacak” açıklamasını yaptı.
Güç Bakanı Hilmi Güler, 2007 yılının Ağustos ayında Karadeniz’de petrol bulunduğu muştusunu verdi.
TPAO’nun Batı Karadeniz açıklarında sürdürdüğü doğal gaz arama çalışmalarında 2010 yılında bin 600 metre derinlikte yeni rezerv bulunduğunu, Akçakoca kıyısının yaklaşık 14 kilometre açığında denizin 100 metre derinliğinde yeni kuyu açılarak sondaj çalışması başlatıldığı haberini ise Anadolu Ajansı duyurdu.
Güç Bakanı Taner Yıldız, 2012 yılının Ağustos ayında Hakkari yakınlarında petrol bulduklarını söyledi, fakat “Hem özel bölüm hem de TPAO petrolü terör nedeniyle aramaya başlayamadı” dedi.
Güç Bakanı Fatih Dönmez, 2020 yılının Haziran ayında TPAO’nun kendi sondajıyla Akçakoca’da bir doğal gaz keşfi olduğunu duyurdu. Dönmez, “Rezerv yakaladılar. Üretim de yapılıyor. Batı Karadeniz tarafında bu türlü bir keşfimiz ve üretimimiz var. Karadeniz’den biraz daha ümitliyiz” açıklamasını yaptı.
‘BULGUDAN ÖTEYE GEÇMİYOR’
Erdoğan’ın ya da AK Partili yöneticilerin petrol ve doğal gaz arama çalışmalarından çıkan sonuçları ‘müjde’ diye duyurması ne kadar bilimsel? sorusunu yanıtlayan Güç uzmanı Necdet Pamir, “Müjde olsa seviniriz, rezerv de olsa seviniriz lakin şu an itibariyle açıklananlar bulgudan öteye geçmiyor” dedi.
Tuna-1 alanında yapılan çalışmaları örnek verirken çalışmalardan elde edilen sonuçların memleketler arası standartlara nazaran ‘rezerv’ tarifine girmediğini söyleyen Pamir, “Rezerv noktasına gelmeye daha çok vakit var. Zira siz iki boyutlu, üç boyutlu sismik araştırmalarını ve kimi jeolojik etütlerinizi birleştirip gerisinden -burası muhtemel bir petrol ya da doğal gaz yapısı- dersiniz. Sondajınızı yaparsınız. Tuna-1’de yapıldı ancak tüm test kuyularında daima birebir sonuca ulaşıldı mı? Bir kuyuda petrol, doğal gaz emaresi almanız yetmiyor, tüm kuyularda birebir sonuca ulaşmanız gerekiyor. Bu yüzden kamuoyuna bilimsellikten uzak açıklamalar yapılıyor, bahis yanlış tartışılıyor” tabirlerini kullandı.
İddiası bir rezervin açıklanması için geniş arama alanında yeni tespit kuyularının açılması ve hepsinin uzun vadeli akışa bırakılması gerektiğini belirten Pamir, “O akışta basıncın düşümüne bakacaksınız. Rezervuarın uzanımı, devamlılığı, homojenliği konusunda aşikâr bulguları aldıktan sonra fakat iddiası bir rezerv açıklayabilirsiniz. Rezervleri hesaplamanın da çeşitli sistemleri vardır. Rastgele bir siyasi bunu bilmiyor olabilir fakat ona bilgi verenlerin de bu ihtarlarda bulunması gerekir” açıklamasında bulundu.
‘MÜJDELİ AÇIKLAMALAR FATURALARA YANSIMADI’
Güç uzmanı Arif Aktürk de Karadeniz’de sondaj çalışmalarının sürdüğüne işaret ederek sondaj çalışmaları tamamlanmadan yapılan ‘müjde’ açıklamalarının aslında iktisada de vatandaşın beklediği faturalara da yansımadığının açıkça görüldüğünü belirtti.
Aktürk, “Müjdeli açıklamaların faturalara yansımadığını BOTAŞ’ın açıklamalarından da gördük. Bir petrol şirketi, sondaj çalışması yapılan yerde her şey katılık kazandıktan sonra lakin oraya yatırım yapabilir ki, biz bunun Karadeniz’de kısa müddette gerçekleşmesini mümkün görmüyoruz. Zira yapılan sondajların rezerve dönüşünü şimdi bilimsel olarak kanıtlayamadık. Yeni muştular için beklemekte yarar var” dedi.
TÜRKİYE’NİN 3 SONDAJ 2 SİSMİK ARAŞTIRMA GEMİSİ VAR
Birinci sondaj gemisi Fatih, TPAO envanterine 2017’de girdi. Gemi, birinci sondajına Alanya-1’de 2018’de başladı. İkinci sondajı Doğu Akdeniz’de Finike-1 alanında yaptı. Fatih, Temmuz 2020’den bu yana Zonguldak’ın 170 kilometre açıklarında Tuna-1 araştırma kuyusunda çalışmalarını yürütüyor. Çalışmaları sonucunda 320 milyar metreküplük bir doğal gaz rezervi keşfedildi.
TPAO’nun 2018’de satın aldığı Yavuz sondaj gemisi ikinci sondaj gemisi oldu. Haziran 2019’da Doğu Akdeniz’de sondaj çalışmalarına başladı. Yasal sondaj gemisi de Karadeniz’de çalışmalar yürütüyor. Sismik araştırmalar da Barbaros Hayrettin Paşa ve Oruç Reis gemileriyle yürütülüyor.
Erdoğan, Türkiye’nin Ulusal Uzay Programı’nı da müjde olarak duyurmuş ve 2021 yılının Şubat ayında “Milli Uzay Programı’ndaki birincil ve en değerli maksadımız, Cumhuriyetimizin 100.yılında Ay’a birinci teması gerçekleştirmektir. İnşallah Ay’a gidiyoruz. Hazırlıklarına başladığımız Ay programıyla bu amacı iki etapta tamamlamayı düşünüyoruz” demişti.
Karar