İstanbul Veteriner Tabipler Odası Yöneticisi Prof. Dr. Murat Arslan, İstanbul Veteriner Tabipler Odası ismine yaptığı açıklamada, Türkiye'de geçen yıl Kurban Bayramı'nda yaklaşık 3,5 milyon kurban kesildiğinin varsayım edildiğini, dört gün içerisinde hayvan varlığının yaklaşık yüzde 5'inin kesildiği Kurban Bayramı'nın halk sıhhati, hayvan sıhhati, hayvan refahı ve ekonomik boyutları olan karmaşık bir tertip olduğunu lisana getirdi.
Böylesine karmaşık ve hayli kısa bir müddette gerçekleşen tertibin sağlıklı ve huzur içerisinde geçmesi için pandemi koşulları da dikkate alınarak önemli tedbirler alınması gerektiğini vurgulayan Aslan, şunları kaydetti:
“İstanbul'da kurbanların bölümünün yarısına yakını, belediyelerin denetlediği ünitelerde, kalanının ise otopark üzere kısma münasebetli olmayan ortamlar ile sokaklarda yapılmaktadır. Bu sahalarda yapılan kısımlarda atık idaresi aksamakta, kan, deri, iç organlar üzere hayvansal atıkların bir kısmı kesilen alanlarda bırakılmaktadır. Sokak hayvanları tarafından tüketilen hayvansal atıklar ile hayvanlardan kişilere geçen zoonoz marazlar topluluk sıhhati için riskler oluşturmaktadır.
Yeniden kurban bayramlarında kent merkezlerine kurulan hayvan pazarlarından kaynaklanan koku, etraf kirliliği ve sinek, pire, kene, fare üzere vektörler ve bu vektörlerin aracılık ettiği zoonoz hastalıklarda artış görülebileceği unutulmamalıdır. Tüm bu risklerin yanında Kovid-19 salgını nedeniyle bu yıl Kurban Bayramı'nın çok daha ciddiyetle değerlendirilmesini gerektirmektedir.”
'YAKLAŞIK BİR MİLYON KİŞİ RİSL ALTINDA'
Kurban Bayramı öncesinde hayvanların epeyce uzun aralar katederek ortam yahut kent değiştirdiğini hatırlatan Prof. Dr. Aslan, bu seyahatlerde araç başına en az 3 kişinin hayvanlara refakat ettiğini belirtti.
Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ'e nazaran bu yıl kurbanlıkların kurban satış meydanlarına 16 Temmuz tarihinden itibaren getirileceğini belirten Prof. Dr. Aslan, şöyle devam etti:
“Kurban öncesi, sırası ve sonrasını da kattığımızda hayvanlar satış ve kesim meydanlarında en az üç hafta kalmaktadırlar. Vatandaşların kurbanlık satın almak için çok sayıdaki kurban satış ortamını ziyareti, kurbanlığın bölümü ve muhtaçlık sahiplerine dağıtımı sırasında değerli bir insan trafiği oluşacaktır. Bu hareketliliğin Kovid-19'un bulaşması açısından kıymetli bir risk oluşturacağı açıktır.
Resmi kurumların kayıtlarına nazaran 2019 yılı Kurban Bayramı'nda İstanbul'da yekun 144 bin 311 büyük ve küçükbaş kurban kısmı yapılmıştır. Gelgelelim hayli değerli sayıda kayıt dışı kesitler de yapıldığı bilinmektedir. Vatandaşlar, sayısı 200'den fazla olan kurban satış yerinde nispeten sıkışık bir formda, hijyen kurallarının olmadığı bir ortamda bir arada bulunacaktır. Her kurbanın satışı, bölümü ve dağıtımı ile aile bireylerinin teması da düşünülürse yaklaşık bir milyon kişinin bulaş açısından risk altında olduğu düşünülebilir.”
ALINMASI GEREKEN TEDBIRLER
Gayrı kentlerden gelen çok sayıdaki üreticinin bayram sonrası dönüşlerinin de bu kentlere illetin taşınmasına aracılık edebileceğine dikkati çeken Prof. Dr. Aslan, “Tüm bu riskler düşünüldüğünde yaklaşan tertibin Kovid-19 önlemleri açısından başkaca kıymetlendirilmesi, bulaşmanın minimuma indirilmesi için tedbirler alınması ve kamuoyunun bahse ait bilgilendirilmesi ehemmiyet arz etmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Alınacak tedbirlerin temel amacının, insan trafiğini azaltmaya yönelik olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Aslan, alınması gereken tedbirlere ait şu teklifleri sundu:
“• Öncelikle kurbanlıkların transportu yapılmadan, yetiştirildiği kesimlerde kısma sevk edilmesi için girişimler geliştirilmelidir. Bu emelle; büyük kentlerde yaşayan vatandaşlar vekaletle memleketlerinde kesim yapmaya teşvik edilmeli ve yerdeki gereksinim sahiplerine ulaştırılması sağlanmalıdır.
• İstanbul’da yapılacak kesitlerde kurban sahibinin kesim noktasına gelmeden, kurbanının vekalet verdiği kurum tarafından kesilerek kendisine ulaştırılması, yasalar ve altyapı imkanları elverdiği orantıda, lokal idarelerin bağışlanan kurbanları kavurma üzere eserlere işledikten sonra muhtaçlık sahiplerine ulaştırması üzere seçenekler değerlendirilmelidir.
• Kurban kesim ve satış noktalarının kapasiteleri yarı yarıya düşürülmeli, toplumsal aralık kuralları ödünsüz uygulanmalıdır.
• Satış ve kesim mekanları bariyerlerle sonlandırılmalı, giriş kapıları denetimli olmalıdır.
• Kurban satış konumlarında pazarlık yaparken tokalaşmanın önüne geçilmeli, maske ve ateş denetimi kesinlikle yapılmalı, tüm ziyaretçilerin galoş giymesi sağlanmalıdır.
• Kısımların üç güne yayılması ve randevulu yapılması için düzenleme yapılmalıdır.
• Kesim için şahsi kesimin işlettiği onaylı işletmeler kullanılmalı, kapasite arttırılmalıdır.
• Kurban satış mahalleri ile kesim mekanlarında teftiş yapmak üzere yerinde sayıda veteriner doktor bulundurulmalıdır.
• Kesimde vazifeli tüm çalışanın sıhhat denetimi yapılmalı, münasebetli kıyafetlerle çalışmaları sağlanmalıdır.
• Kesimde vazifeli tüm işçi hayvan refahı, hijyen ve topluluk sıhhati konusunda bilgilendirilmelidir.
• Kesilen kurbanlar hak sahiplerine ambalajlı verilmelidir.
• Kesim sonrası hayvansal atıkların yoluna münasebetli olarak bertaraf edilmesi sağlanmalıdır.
• Sürecin en sağlıklı halde yönetilmesi için yazılı ve görsel basın, billboardlar, broşürler vb kullanılarak vatandaşlar bilgilendirilmelidir.
• Tüm bu tedbirlerin alınmasında Veteriner Doktor Odası ile işbirliği yapılmalı ve meslek odası kesinlikle Kurban Hizmetleri Encümeni ve Bölge Pandemi Kurulu'nda nokta almalıdır.
• Topluluk sıhhatini korumak ismine kurban yerlerinde bulunan Veteriner tabiplere karşı görülen şiddetin önlenmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. “
Karar