Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TRT 1’de yayınlanan Pelin Çift ile Gündem Ötesi programının konuğu oldu, Ulusal Uzay Programı başta olmak üzere, gündeme ait soruları yanıtladı.
“Türkiye’yi dünyanın en güçlü ekonomileri ortasına sokmak, katma kıymetli üretimle kalkındırmak ve gelecekte çocuklarımıza tam bağımsız bir ülke bırakmak istiyorsak kesinlikle uzay alanında çalışmalar yapmak mecburiyetindeyiz” tabirini kullanan Varank, bunun bir tercih değil, mecburilik olduğunu söyledi.
Varank, alanında geliştirilen kabiliyetlerin katma kıymetli ve yüksek teknolojili üretimi sağlayacağını belirterek, ulusal güvenliğin de uzayla bağlı olduğuna dikkati çekti.
“GELECEK 10 YILLIK YOL HARİTASI HAZIRLADIK”
Türkiye’nin uzay alanında değerli çalışmalar yaptığına işaret eden Varank, ülkenin bu alandaki kabiliyetlerini daha da üst çıkarabilmek için Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve ülkedeki tüm paydaşlarla gelecek 10 yıllık yol haritası hazırladıklarını anlattı.
Varank, yol haritasında 10 tane kıymetli başlık bulunduğunu kaydederek, “Bunlar Türkiye’yi uzay yarışında öne çıkaracak, şimdiye kadar yaptığı altyapı yatırımlarını ekonomik bedele dönüştürecek ve bu manada da ülkemizi refah düzeyi yüksek bir ülke haline getirecek” diye konuştu.
Amaçlar ortasındaki Ay misyonuna değinen Varank, 2023’te Ay’la birinci temasın gerçekleştirilmesini, 2028’de Ay’a yumuşak iniş yaparak bir uzay aracını Ay yüzeyine indirmeyi, burada bilimsel çalışma yapmayı hedeflediklerini lisana getirdi.
“KABİLİYETLERİMİZ TEST EDİLECEK”
Varank, Türkiye’de 2,5 tonluk bir aracı Dünya yörüngesine çıkaracak bir fırlatma teknolojisi bulunmadığını belirterek, “2023’te öncelikle memleketler arası iş birliğiyle uzay aracını Dünya yörüngesine çıkaracağız, uzay aracımız suratını aldıktan sonra kendi ulusal hibrit motorumuzla Ay’a ulaşmayı başaracak. Böylece şimdiye kadar geliştirilen kabiliyetlerin test edilecek. Delta V’de geliştirilen motor teknolojisinin testleri devam ediyor, yazın yeni bir ateşlemeyle 100 kilometre denilen uzay hududunun ötesine geçmeye çalışılacak” dedi.
Varank, uzaydan bir iktisat elde etmek istediklerini kaydederek, TÜBİTAK UZAY’ın geliştirdiği yerli ve ulusal ekipmanların da ticarileşebilmesi için uzay ortamında test edilmesinin kıymetli olduğunu söyledi.
Türkiye’nin uzay alanındaki mevcut çalışmalarını anlatan Varank, Türkiye’de geliştirilen ‘itki motoru’, ‘yıldız izler’ üzere eserlerin dünyada yalnızca birkaç ülkenin yapabildiği teknolojiler olduğunu bildirdi.
“UYGUN KİŞİYİ SEÇECEĞİZ”
Uzaya bilimsel çalışmalar yapmak üzere gidecek Türk vatandaşının gençlere de rol model olacağına işaret eden Varank, şunları kaydetti:
“Bizim göndereceğimiz vatandaşımız bu türlü bir misyona da sahip olacak. Öncelikle bilimsel çalışmaya karar vermemiz lazım. Çalışmanın niteliğine nazaran bilim beşerinin hangi alandan seçileceğine karar verilecek. Bunu 2023’e yetiştirmek istiyoruz. Önümüzdeki 4-5 ay içinde uzaya göndereceğimiz vatandaşımızı seçmemiz gerekiyor. Bilimsel çalışmaya karar verdikten sonra amacımız 2 ya da 3 insanımıza bu eğitimleri aldırmak. Hayli güçlü eğitimleri almasını sağlayacağız. Rusya, ABD bu eğitimleri veriyor, hayli ağır eğitimlerden bahsediyoruz. Fizyolojik, ruhsal özellikleri karşılamaları gerekiyor, uzay aracıyla ilgili temel eğitimleri almaları gerekiyor. Bunları da dikkate alarak adaylarımızı seçeceğiz, eğitimlere yollayacağız. 2 yıllık eğitimden sonra da bir vatandaşımızı uzaya göndereceğiz. Bilimsel misyonu yerine getirebilecek uygun kişiyi seçeceğiz.”
SAVLARI YALANLADI
Memleketler arası haber kanallarının toplumsal medya hesaplarından yapılan paylaşımlarda yer alan “TUA’nın bütçesinin 5,4 milyon dolar olduğu” savlarını yalanlayan Varank, şu sözleri kullandı:
“TUA, Türkiye’deki uzay faaliyetlerini koordine etmek üzere kurulmuş bir çatı kuruluş. Elbette önümüzdeki devirde uzay projelerini de destekleyecek. Burada bahsedilen bütçe yalnızca TUA’nın işçi sarfiyatları üzere kendi işleri için kullanacağı bütçesi. Türkiye’de uzay çalışmalarına zati bütçeler ayrılıyor. Türkiye’nin birinci yerli ve ulusal müşahede uydusu İMECE, 70 milyon doların üzerinde bir proje. Türksat 6A, kendi haberleşme uydumuz 200 milyon doların üzerinde bir proje. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının Ar-Ge bütçesinin yüzde 20’si de TUA’ya aktarılıyor. Aslında Türkiye’de uzay çalışmaları yapan şirketlerin de kendi bütçeleri var. TUSAŞ çok değerli sayıları uzay faaliyetlerine ayırıyor. ROKETSAN kendi çalışmalarını yapıyor. Türkiye bütün bu faaliyetleri 5,4 milyon dolarla yapacak demek hakikat değil.”
Karar