Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisi nedeniyle tüm dünya genelinde ilan edilen sokağa çıkma yasakları, kısıtlamalar ve önlemler; meskenlerinde kalmak zorunda kalan insanlara nasıl vakit geçireceklerini öğretti. Öte yandan pandeminin bu tesiri çocuklarda ve gençlerde biraz daha farklı seyretti.
Yüz yüze eğitime orta verilmesiyle başlayan uzaktan eğitim süreci çocukların bilgisayar, tablet ve telefon başında geçirdikleri süreyi uzatırken, boş vakit aktivitesi olarak da alternatiflerde yerini aldı. Avrasya Üniversitesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Tevfik Fikret Karahan da çocuklarda oluşabilecek dijital bağımlılığa karşı uyardı. Dijital ortamlarda yaşanan müddetin artmasıyla yalnızlık, asosyal eğilimler, dikkat ve konsantrasyon üzere sorunların de tetiklendiğini belirten Karahan, yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi.
“DİJİTAL BAĞIMLILIK TÜM KUŞAKLARI TEHDİT EDİYOR”
Pandeminin en çok çocukları ve ergenleri etkilediğini söz eden Karahan, “Online ders saatlerinde mesken içindeler, televizyon, tablet, bilgisayar yahut telefonda geçirilen müddet de arttı. Birinci ve ortaokul çocuklarında dijital bağımlılık önemli biçimde arttı, çığ üzere büyümeye de devam ediyor. Dijital bağımlılık tıpkı bir uyuşturucu bağımlılığı üzere yetişen tüm kuşakları tehdit ediyor. Dijital bağımlılıkla birlikte çocuklar ve ergenler, günlük yaşantının sorumluluklarından ve gerçeklerinden uzaklaşarak, telefon, tablet, bilgisayar ve televizyon karşısında daha çok vakit geçiriyor. Hasebiyle günlük ömürden bir kopuş oluyor” diye konuştu.
“BAĞIMLILIK RUHSAL DURUMU DA ETKİLİYOR”
Dijital nesne yahut objelerden uzaklaşınca mahrumluk belirtilerinin ortaya çıktığını anlatan Karahan, şöyle konuştu:
“Bu mahrumluk uyuşturucu bağımlılarının gösterdiği yansılara de benziyor. Sonluluk, öfke, uyku uyuyamama, uykuya dalmada zahmet çekme, konutta anne ve babayla tartışma, anksiyetenin yükselmesi üzere durumlar ortaya çıkıyor. Ayrıyeten depresyon, dikkat eksikliği, hiperaktivite, yeme bozukluğu üzere birçok ruhsal durumunu da tetikliyor. Asosyal eğilimler de çocuklarda bir epey artmaya başladı.
“FİZİKSEL HASTALIKLARI DA BERABERİNDE GETİRİYOR”
Bu durum ayrıyeten obezite, karaciğerde yağlanma, metabolik sendrom ve diyabet üzere fizikî hastalıkları da beraberinde getiriyor. Tüm bu sorunlara karşı anne ve babalar kesinlikle meskende olumlu biçimde model olmalıdır. Anne ve baba olarak elimizden telefonu, tableti bırakacağız. Telefon, tablet ve bilgisayara da erişimi zorlaştırmak gerekiyor. Çocukların odalarında tablet, bilgisayar, telefon ve televizyon asla bulundurulmamalı. Anne ve babalar, ders dışı vakitlerde çocuklarıyla oyun vakitleri yaratmalıdır. Hobiler üzerinde yoğunlaşmalıyız, en çok müzik ve dansı öneriyorum.”
“BENCE BU MÜHLET ÇOK DEĞİL”
Günde 2-3 saat telefonda vakit geçirdiğini söyleyen Özcan Akyüz, “Bence bu müddet çok değil, olağan. Bilgisayarda oyun oynuyorum, telefonda ise toplumsal medyada geziniyorum. Bu süreçte kitaba da yöneldim, daha çok kitap okuyorum” dedi.
“BİLGİSAYARDA VAKİT GEÇİRMELERİNE MÜSAADE VERMİYORUZ”
Pandemi nedeniyle kaidelerin çok zorlaştığını belirten Pınar Baytuğa, “Çocuklarımız, daima online dersteler. Benin kızım da 8’inci sınıfa gidiyor. Şayet derse katılmazlarsa notları kırılıyor. Çocuklar, neredeyse günün yarısını bilgisayarın başında geçirmek zorundalar. Online ders dışında telefon yahut bilgisayarda vakit geçirmelerine müsaade vermiyoruz. Bizde o denli bir durum yok. Online ders, çocukları masa başına bağladı, dışarı da çıkamıyorlar” diye konuştu.
“DİJİTAL BAĞIMLILIK KAÇINILMAZ GİBİ”
Online dersten sonra bilgisayar ve telefonda 4 saat vakit geçirdiğini söyleyen Yiğit Günaydın, “Dersler bittikten sonra bir saat falan dinleniyorum. Daha sonra boş vakitlerimde bilgisayar ve telefona yöneliyorum. Her şey bilgisayar üzerinde olmaya başladı, dijital bağımlılık da kaçınılmaz üzere görünüyor. Bunun önüne geçmek için okulların açılması lazım. Ben dijital bağımlı değilim lakin olanlar var” dedi.
“İNSAN BIRAKMAK İSTEMİYOR”
Online derslerden sonra arkadaşlarıyla toplumsal medya üzerinden sohbet ettiğini ve oyun oynadığını anlatan Murathan Ordulu, “Gün uzunluğu oyun oynuyorum, zahmet burada. Bunun zararıma da olduğunu biliyorum fakat bir mühlet sonra insan bırakmak istemiyor. Bu durum da bağımlılık olarak biliniyor. İstesem tahminen bırakabilirim ve diğer aktiviteler yapabilirim ancak insan kendine hakim olamıyor. Okulların açılması gerekiyor. Gün içinde bilgisayarda geçirdiğim mühlet değişiyor, bazen sabahtan akşama kadar oyun oynuyorum bazen oyun oynamayıp sohbet ediyorum bazen de hiç vakit geçirmiyorum. Tahminen çoktan dijital bağımlı oldum, haberimiz yok” diye konuştu.
“EVDE YAPACAK BİR ŞEY KALMIYOR”
8 saat online dersin akabinde 3-4 saat bilgisayarın başında vakit geçirdiğini tabir eden Agah Deniz Aslan, “Daha sonra ödevlerimi yapıyorum. Ödevler bitince konutta yapacak bir şey de kalmıyor ve can sorunundan telefona yahut bilgisayara yöneliyorum. Ortada sırada dizi izliyorum. Zira yapabilecek hiçbir şey yok, toplumsal hayat öldü nerdeyse. Pandemiden evvel yaklaşık 2 saat falan bilgisayarda vakit harcıyordum” dedi.
Karar