El-Cezeri 1136 yılında Cizre’nin Şırnak ilçesinde doğdu. Mühendis olan El-Cezeri’nin birinci robotu yapıp çalıştırdığı ve sibernetiği bulduğu ve Leonardo Da Vinci’ye ilham kaynağı olduğu düşünülmekte. Milli imkanlar ile Baykar tarafından geliştirilen Türkiye’nin birinci uçan otomobiline isim olarak verilen Cezeri ne demek? İşte detaylar…
EL CEZERİ KİMDİR
1136 yılında Cizre’nin Tor mahallesinde dünyaya gelmiştir. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ve matrix ustası bilim insanı El- Cezeri 1206 yılında Cizre’de hayatını kaybetti. Lakabını hayatını sürdürdüğü kentten alan El Cezeri, tahsilini Topluluk Medresesi’nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında ağırlaşarak pek çok prensip ve buluşa imza attı.
Batı yazınında M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu bildirilmiş olsa da, robotik ile ilgili bilinen en eski kayıt Cezeri’ye aittir.
Bir çalışmaya nazaran El-Cezeri bir zanaatkar geleneğinin modülü olarak bulunuyordu ve bu sebeple bir mucitten daha fazla, aygıtların teknolojisinden fazla işçiliğine ilgi gösteren, pratik bir mühendisti ve makineleri genel olarak teorik hesaplamak yerine deme yanılma prosedürü ile ortaya koydu. Otto Mayr’a nazaran kitapların stili çağdaş manada kendin yap kitaplarına benzemekte.
Dünya Bilim tarihi istikametinden bugün bulunan sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan birinci bilim insanı olan Cezeri’nin yapmış olduğu otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını oluşturmaktadır. Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ’ati’l Hiyel isimli yapıtında ortaya koydu. 50’den fazla aygıtın kullanım asıllarını, yararlanma imkanlarını çizimler ile gösterdiği bu yapıtta tatbikata çevrilmeyen her teknik ilmin, gerçek ile yanlış ortasında kalacağını söylemekte. Bu kitabın asıl kopyası günümüze kadar ulaşmamış olsada bilinmekte olan 15 kopyasından 10u Avrupa’nın farklı müzelerinde, 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde bulunmaktadır.
Karar
