DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Siyasetleri Yöneticisi Mustafa Yeneroğlu, LGS ve YKS için alınan sokağa çıkma yasağı kararını eleştirerek, “Ne yazık ki Sayın Cumhurbaşkanının bir talimatı, tweeti yahut da İçişleri Bakanının genelgesi ile ilan edilen yasaklar, Anayasadan kaynaklanmayan bir salahiyetin kullanılmasıdır” tabirlerini kullandı. Önlemlerin gerekli olduğunu lakin keyfiyetle alındığını belirten Yeneroğlu, “Sadece otoriter idareler talimatla yasal dayanağı olmayan idari kararları keyfi bir biçimde alabilir” dedi.
Hukuk devletini ezen bir kuvvetler birliği oluşturma eforunun bilinçli olarak teşvik edildiğini belirten Yeneroğlu, “Hukuk devletinin temel prensipleri olan kuvvetler ayrılığı ve temel haklara müdahale eden kararlarla ilgili yasama koşulunun göz gerisi edilmesi maatteessüf memleketimizde olağan hale gelmiştir” sözlerini kullandı. Parlementoyu işlevsiz kılan bu salahiyet gaspına karşı Meclis'in sesiz kalmasının kabul edilemez olduğunu kaydeden Yeneroğlu şunları söyledi:
“DEVLETE OLAN ITIMAT SARSILMAKTADIR”
“Ülkemiz salgın hastalık nedeniyle güç ve hassas bir periyottan geçmektedir. Bu güç devirde, vatandaşlarımızın sıhhat ve ömürlerini korumak emeliyle bir grup idari önlemler alınması gerekmektedir. Fakat alınan önlemler bilhassa son devirlerde bilim konseyinin rasyonel kararları mahalline keyfiyetle alınmakta, çelişkili kararlarla vatandaşlarımızın devlete olan inancı sarsılmaktadır. Son olarak “LGS ve YKS Tedbirleri” kapsamında; 20, 27 ve 28 Haziran’da belirlenen saat aralıklarında “Günün gençlere ayrılması” gerekçesiyle (bazı istisnalar hariç tutularak) vatandaşlarımızın sokağa çıkmaları yasaklanmıştır.
Ne yazık ki Sayın Cumhurbaşkanının bir talimatı, tweeti yahut da İçişleri Bakanının genelgesi ile ilan edilen yasaklar, Anayasadan kaynaklanmayan bir salahiyetin kullanılmasıdır. Zira sokağa çıkma yasağı ilan etme üzere bir idari önlem, kanuni bir dayanağı bulunmaksızın yönetimin keyfi bir halde takdir edebileceği bir tasarruf değildir. Kuşkusuz, salgın illetle uğraş ve halkı himaye devletin asli bir hizmetidir; bu nedenle, önlemlerin sıkı bir formda alınması vatandaşlarımızın ömür ve sıhhat hakları açısından gerekli ve mecburidir. Lakin bir hukuk devletinde, alınan önlemler ile temel haklara yapılan sınırlamalar ve/veya durdurmalar konusunda yasama vasıtasıyla münâsib bir istikrar sağlanmalıdır.
“KANUNİ DAYANAĞI OLMADA DURDURULMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR”
Sokağa çıkma yasakları, vatandaşlarımızı meskenleri dahi olsa belli başlı bir bölgede tutma zaruriliği getirmesi nedeniyle; kişi hürriyeti ve güvenliği, seyahat özgürlüğü ve çalışma hakkının kısıtlanması, sınırlı mühletler için durdurulması mealine gelir. Laf konusu hakların olağan ve fevkalâde periyotlarda nasıl sonlandırılacağı Anayasa’nın ilgili hususlarında açıkça düzenlenmiştir. Bunların dışında temel hak ve özgürlüklerin Anayasa'daki teminatlara ters olarak kanuni bir dayanağı olmaksızın durdurulması mümkün değildir.
Vesair taraftan, Anayasanın 13. hususu mucibince, olağan periyotlarda temel hak ve özgürlükler; özlerine dokunulmaksızın, demokratik topluluk nizamın gereklerine ve ölçülülük prensibine ters olmaksızın, ilgili hususlarda nokta alan şahsi sınırlama nedenlerine bağlı olarak ama kanunla sonlandırılabilir. Anayasada kelam konusu hakların düzenlendiği ilgili hususlarda “genel sağlık” ya da “bulaşıcı hastalık” sınırlama nedenleri arasında taraf almamaktadır. Son ve en değerlisi olarak da, temel hak ve özgürlükler; TBMM tarafından hazırlanmış açık bir kanuni düzenlemeye dayanmadığı müddetçe, idari bir tasarrufla sonlandırılamaz yahut da durdurulamaz.
“BU KANUNLAR DAYANAK OLAMAZ”
Sokağa çıkma yasakları bakımından alınan idari önlemlere hukuksal dayanak olarak gösterilen 5902, 7269 ve 7126 sayılı Kanunlar, mevzu ögesi bakımından ve umumî nitelikte önleyici önlem alma bakımından sokağa çıkma yasağına dayanak olamaz. Bu kanunların münasebet olarak gösterilmesi gelgelelim hukuktan ve kanunilik prensibinden keyfi olarak sapmadır. Yasaklara ait gösterilen asıl kanuni dayanak ise Bölge Yönetimi Kanunu’nun 11/c kararıdır. Karar gereği fakat “kamu tertibi ya da kamu güvenliğini bozabileceği kuşkusu bulunan kişiler” için bir sınırlama getirebilir. Keza, kararın sınırlama nedenleri arasında “genel sıhhatin korunması” yahut “bulaşıcı marazların önlenmesi” üzere bir nedene de taraf verilmemiştir. Hasebiyle laf konusu kanuna dayanarak kimselerin özgürlüğünü durduran böylesi bir kısıtlama getirilemez.
Gençlerimizin LGS ve YKS imtihan günlerinde sıhhatlerinin korunması için sokağa çıkma yasağı getirilmesi kuşkusuz değerli ve mecburî bir karardır. Ama kıymetli olan böylesi güçlükle devirlerde hukuku keyfi olarak istisna haline getirmeye değil; yasama yetkisinin umumiliği ve asliliği prensibi yeterince çıkarılacak tutarlı yasal bir çerçeveye muhtaçlık vardır. Yalnızca otoriter idareler talimatla yasal dayanağı olmayan idari kararları keyfi bir formda alabilir. Fakat Türkiye bir hukuk devletidir. Bu minvalde; anayasaya sadakat, türel güvenlik, topluluğun devlete itimat duyma unsurlarına riayet edilerek laf konusu önlemlerin Cumhurbaşkanı talimatları ve İçişleri Bakanlığı Genelgesi tarafına TBMM’de şeffaf bir formda gerçekleştirilen tartışmalara dayanarak yapılan kanunlarla alınması koşuldur. Hukuk devletinin temel prensipleri olan kuvvetler ayrılığı ve temel haklara müdahale eden kararlarla ilgili yasama koşulunun göz gerisi edilmesi maatteessüf devletimizde olağan hale gelmiştir. Hukuk devletini ezen kuvvetler birliğini oluşturma eforu bilinçli olarak teşvik edilen bir süreçtir. Parlamentoyu işlevsiz kılan bu salahiyet gaspı önünde TBMM’nin sessiz kalması kabul edilemez.”
Karar
