2020 yılında yüzde 15’lik artışla 2 bin 324 lira 70 kuruş olarak belirlenmişti. Her yıl enflasyon sayılarına nazaran hesaplanan minimum fiyat ve AGİ ölçüsü, bu yıl da aralık ayı prestijiyle aşikâr olacak. Enflasyon sayılarına nazaran muhakkak olan taban fiyat kestirimleri, şimdiden yapılmaya başlandı.
GEÇMİŞ YILLARDA MİNİMUM FİYATA NE KADAR ARTIRIM YAPILMIŞTI?
Minimum fiyat 2016’da yüzde 30, 2017 yılında yüzde 7.9, 2018 yılında yüzde 14.2, 2019’da yüzde 26.1, 2020’de ise yüzde 15 oranında artırılmıştı. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ise yıllık bazda 2015 yılında yüzde 8.81, 2016 yılında yüzde 8.53, 2017 yılında yüzde 11.92, 2018 yılında yüzde 20.30, 2019’da ise yüzde 11.84 oranında artmıştı.
Geçmiş yıllardaki orta vadeli programlarda (OVP), fiyat artışlarının geçmiş enflasyona nazaran yapılmayacağı aktarıldı. Geçen sene yayımlanan 2020-2022 yıllarını içine alan OVP’de fiyat istikrarını sağlamak için alınacak önlemler ortasında ‘Kamunun yönlendirdiği kimi fiyat ve fiyatlarda geçmiş enflasyon yerine programdaki enflasyon gayelerine nazaran ayarlamalar yapılacağı, bu biçimde enflasyonda atalet tesirinin sınırlandırılacağı’ söz edilmişti.
2021-2023 yıllarını içine alan bu sene yayımlanan OVP’de de ‘Mali disiplini koruma edecek biçimde, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve vergi düzenlemeleri geçmiş enflasyona endeksleme davranışının en aza indirilmesine yardımcı olacak biçimde belirlenecektir’ demekle yetinilmişti. Fiyat artışlarında geçmiş enflasyon sayılarının dikkate alınmayacağı sözü bu sefer paylaşılmadı.
İŞTE 2021 YILI ENFLASYON BEKLENTİSİ
OVP’de 2020 yılı enflasyon varsayımı yüzde 10.5, 2021 için enflasyon beklentisi de yüzde 8 olarak paylaşılmıştı. OVP’nin akabinde açıklanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 4. Enflasyon Raporu’nda da 2020 yılı enflasyon varsayımı yüzde 12.1 olarak güncellerken, 2021 yılı enflasyon kestirimi ise yüzde 9.4 olarak açıklamıştı.
2021’de memur maaşlarına ve kamu emekçilerinin fiyatlarına yüzde 3+3 oranında artış yapılacakken, enflasyonun bu düzeyleri aşması durumunda ortadaki farkın da fiyat ve maaşlara yansıtılacağı paylaşılmıştı.
2021 YILI İÇİN TABAN FİYAT VARSAYIMLARI
Minimum Fiyat Tespit Komisyonu’nun taban fiyatta ne kadar artış yapacağına dair iddialar gelmeye başladı.
MERKEZ BANKASI’NIN 2020 ENFLASYON VARSAYIMINA NAZARAN: TCMB 2020 yılı enflasyon iddiasını son raporunda yüzde 12.1 olarak güncelledi. Taban fiyat artışı yüzde 12.1 düzeyinde yapılması durumunda brüt taban fiyat 3 bin 299 Türk lirası, net minimum fiyat ise 2 bin 605 Türk lirası olacak.
MERKEZ BANKASI’NIN 2021 ENFLASYON GAYESİNE NAZARAN: TCMB 2021 yılında enflasyonun yüzde 9.4 düzeyinde olacağını paylaşırken, bu düzeyde artış yapılması durumunda brüt minimum fiyat 3 bin 220 Türk lirası, net taban fiyatın ise 2 bin 542 Türk lirası olması bekleniyor.
OVP’DEKİ 2021 ENFLASYON GAYESİNE NAZARAN: OVP’de 2021 yılı için enflasyonun yüzde 8 olması bekleniyor. Minimum fiyat bu gaye kapsamında yüzde 8 oranında artarsa brüt minimum fiyat 3 bin 178 Türk lirası, net taban fiyat ise 2 bin 510 Türk lirası olur.
TCMB’NİN 2020 YILI ENFLASYON VARSAYIMINA REFAH HİSSESİ EKLENİRSE: TCMB’nin yüzde 12.1 olarak paylaşılan 2020 yılı enflasyon kestirimine 3 puanlık refah hissesi eklenerek yüzde 15 düzeyinde artış yapılması durumunda brüt minimum fiyat 3 bin 384 Türk lirası, net minimum fiyat ise 2 bin 673 Türk lirası olacak.
TCMB’NİN 2021 ENFLASYON MAKSADINA REFAH HİSSESİ EKLENİRSE: TCMB’nin 2021 yılı enflasyon amacına 3 puan refah hissesi dâhil edilerek, yüzde 12.4 düzeyinde artış yapılması durumunda brüt minimum fiyat 3 bin 308 Türk lirası, net minimum fiyat ise 2 bin 612 Türk lirası olacak.
AGİ NEDİR?
Minimum geçim indirimi (AGİ) çalışan bir personelin uygar hâline nazaran, çocuk sahibiyse, çocuk sayısına nazaran farklılık gösteriyor. Bir personelin kendisi ile birlikte bakmakla yükümlü bulunduğu bireyler için verilen indirime AGİ denir. 16 yaşını tamamlayarak sigortalı çalışan personellerin, taban geçimini sağlayacak kısmın hesaplanıp, toplam gelirden çıkarılması ile vergiden muaf bırakılmasıdır.
2007’ye dek çalışanlar yıllık alışverişlerinden elde ettikleri fatura ve fişleri biriktirip iş yerlerine teslim ederek vergi iadesi alıyordu. 2007’nin akabinde bu uygulama yerini AGİ’ye bıraktı. Patronlar belirlenen AGİ fiyatını çalışana net fiyat üstünden ek olarak ödeme yapıyor. Öte yandan patronlar, AGİ fiyatını vergiden düşerek kar sağlıyor.
AGİ olarak, çalışana ödenecek yıllık fiyat; 1 yıllık minimum fiyatın yüzde 50’sine, yüzde 15 oranı uygulanarak hesaplanır.
TABAN FİYATA AGİ DE DÂHİL Mİ?
Minimum fiyat 2020’de bekar bir personel için AGİ dâhil 2.324 Türk lirası olarak belirlenmişti. Yani taban fiyat herkese tıpkı sayıda veriliyor ve içinde bulunan AGİ fiyatı da ekleniyor. AGİ taban fiyat hâricinde ekstra olarak verilmiyor.
2021 YILINDA AGİ NE KADAR OLUR?
Taban fiyatla birlikte 2020 AGİ sayıları da belirleniyor. AGİ de Minimum Fiyat Tespit Komitesi tarafından belirli olacak.
2020 yılında yeni AGİ meblağları ise şöyle:
Bekar 220,73 Türk lirası
Evli eşi çalışmayan 264,87 Türk lirası
Evli eşi çalışmayan 1 çocuklu 297,98 Türk lirası
Evli eşi çalışmayan 2 çocuklu 331,09 Türk lirası
Evli eşi çalışmayan 3 ve üzeri çocuklu 375,23 Türk lirası
Evli eşi çalışan 220,73 Türk lirası
Evli eşi çalışan 1 çocuklu 253,83 Türk lirası
Evli eşi çalışan 2 çocuklu 286,94 Türk lirası
Evli eşi çalışan 3 çocuklu 331,09 Türk lirası
Evli eşi çalışan 4 çocuklu 353,16 Türk lirası
Evli eşi çalışan 5 çocuklu 375,23 Türk lirası
Karar