Ticaret Bakanlığı, 2024 yılına ait reklamların kontrolü, tüketici hakları, aldatıcı ticari uygulamalar ve sektörel düzenlemeleri içeren “Reklam Kurulu Raporu”nu yayımladı.
Rapora nazaran, Heyet son devirde reklam ve tanıtım kesiminde tüketicileri yanıltan ya da yasak olan reklamları, 2024’te de odağına aldı.
“Karanlık ticari tasarımlar”, çoğunlukla internet arayüzlerinde bulunan ve tüketicilerin çıkarına uygun olmayan seçimlere yönlendiren, aldatan yahut manipüle eden uygulamalar olarak tanımlanıyor.
Dijital pazarların yükselişiyle kelam konusu dizaynlar Konseyin radarına girerken, bu bahsin tüketicilerin ekonomik davranışını bozacak nitelikler taşıdığı tespit edildi.
Falcı, medyum, astrolog ile yasa dışı bahis ve kumar oyunlarının reklamları da yasaklanan tanıtımlar ortasında yer almaya devam ediyor.
533 EVRAKTA TERSLİK TESPİT EDİLDİ
Reklam Heyetinde görüşülen evraklar bölüm bazında ele alındığında, 2024’te karanlık ticari dizaynlar, indirimli satışlar, reklamı yasak olan hizmetler üzere şikayet mevzularının yüklü olduğu “diğer mal ve hizmetler” sektörü birinci sırada yer aldı.
Bu kapsamda, bölüme yönelik 533 belgede karşıtlık tespit edilirken, bunların 345’ine reklamı durdurma, 188’ine de idari para ve durdurma cezası uygulandı. Böylelikle, “diğer mal ve hizmetler” dalı kapsamında incelenen ters reklamlara 92,4 milyon lira idari para cezası kesildi.
GÜZELLİK SALONLARI RADARDA
Diğer mal ve hizmetler bölümünü, 423 evrak ile sıhhat kesimi reklamları takip etti. Ayrıyeten, Konsey geçen yıl radarına hoşluk salonları reklamlarını da alırken, bu kapsamda 87 belgeyi inceledi.
Sağlık bölümünde mevzuata ters olduğu belirlenen 236 reklam için durdurma kararı alınırken, 187’si için idari para ve durdurma cezası verilmesi uygun görüldü.
Reklam Kurulu, geçen yıl sıhhat kesimindeki karşıt reklamlara 87,8 milyon lira idari para cezası kesilmesini kararlaştırdı.
GIDA SEKTÖRÜNDEKİ REKLAMLARA 38,2 MİLYON LİRA CEZA
Kurulun, 2024’te gündemini oluşturan ve en ağır müracaat alan bölümlerinden bir oburu besin dalına yönelik reklamlar oldu.
Bu kesimde, kelam konusu devirde Şura gündeminde 100’ü “takviye edici gıda” reklamı olmak üzere, toplam 284 evrak görüşüldü. Bunlardan 253’ü mevzuata karşıt bulunurken, 31 belgede karşıtlık görülmedi.
Gıda dalında muhalif olduğu tespit edilen 92 reklama durdurma, 161’ine de ceza uygulanmasını kararlaştıran Şura, reklamlara 38,2 milyon lira idari para cezası kesti.
İdari para cezası verilen öbür kesimler ortasında 17,5 milyon lirayla kozmetik ve paklık eserleri, 12,7 milyon lirayla güçlü tüketim malları ve teknoloji, 9,2 milyon lirayla irtibat, 5,5 milyon lirayla finansal hizmetler, 4 milyon lirayla tütün ve alkol ile 2,8 milyon lirayla turizm dikkati çekti. Bu devirde örtülü reklamlar için de 7,1 milyon lira ceza uygulandı.
Öte yandan, yasa dışı bahis ve kumar reklamına da 6 milyon lira ceza kesildi.
SOSYAL MEDYADAKİ REKLAMLARIN YAKLAŞIK YÜZDE 84’Ü İNSTAGRAM’DA
Kurul, dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla reklamların ağırlaştığı öteki bir alan olan toplumsal medyadaki reklamları da mercek altına aldı.
Bu kapsamda, dijital mecralara ait görüşülen 1917 belgeden 707’sini toplumsal medyadaki reklamlar oluşturdu.
Söz konusu reklamların yaklaşık yüzde 84’ünün Instagram’da yer aldığı belirlenirken, bu mecrada 592 reklam Heyetin gündemine geldi.
Sosyal medyadaki reklamlara bakıldığında Instagram’ı 48 ile Facebook, 46 ile Youtube, 12 ile X, 6 ile TikTok ve 3 ile LinkedIn takip etti.
