Anayasa Mahkemesi (AYM), dün Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kapatılması talepli iddianamesinin birinci incelemesini yaptı. İddianame eksiklik bulunmadığı gerekçesiyle oybirliği ile kabul edildi ve yargılama süreci resmen başladı. Lakin AYM Genel Kurulu’nda dün değerli bir gündemin de müzakere edildiği ortaya çıktı.
ANAYASA’DA FARKLI, MADDEDE FARKLI ÇOĞUNLUK KOŞULU
Habertürk’ten Fevzi Çakır’ın haberine nazaran; AYM Genel Kurulu’nda parti kapatma davalarında hangi çoğunluğun aranacağı konusu tartışıldı. Zira bu hususta Anayasa ve Siyasi Partiler Yasası farklı kararlar içeriyordu.
Anayasa’da bir siyasi partinin temelli kapatılmasında 3’te 2 çoğunluk aranacağı (2010 değişikliği) karar altına alınırken, Siyasi Partiler Yasası’nda ise 5’te 3 çoğunluk aranacağı (2003 düzenlemesi) kararına yer veriliyor.
Anayasa kararı her vakit öncelikli olsa da Genel Kurul’da yapılan müzakereler sonucunda bu çelişkinin giderilmesi konusunda görüş birliğine varıldı. Pekala bu çelişkinin giderilmesi için hangi yola başvurulacak?
AYM KENDİNE DAVA AÇACAK
AYM Genel Kurulu’nda çelişkinin giderilmesi için enteresan bir yola başvurulması kararı alındı. Buna nazaran, AYM Siyasi Partiler Yasası’nın ilgili kararının iptali için kendi kendine dava açacak. Bu kapsamda bir raportör görevlendirmesi yapıldı. Raportör Anayasa ve yasa kararlarını inceleyerek, hazırlayacağı raporu AYM Genel Kurulu’na sunacak.
Raporun gelmesinin akabinde AYM, kendi kedine iptal davası açacak. Siyasi Partiler Yasası’nın parti kapatma görüşmelerinde 5’te 3 çoğunluk aranacağına dair kararın iptali istenecek. AYM, HDP görüşmesi öncesinde bu gündemle toplanarak, ilgili kararın iptaline karar verecek.
HDP görüşmesi Anayasa’da yer alan 3’te 2 çoğunluk (kapatma için 15 üyeden en az 10’unun “evet” demesi gerekecek) koşulu üzerinden gerçekleştirilecek.
SİYASİ PARTİLER YASASI NE DİYOR?
Siyasi Partiler Yasası’nın 98. Unsuru şu kararı içeriyor:
“Siyasi partilerin kapatılması davaları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından Anayasa Mahkemesinde açılır. (Ek cümle: 2/1/2003-4778/9 md.) Siyasî partilerin kapatılması davalarında kapatılmaya karar verilebilmesi için beşte üç oy çokluğu koşuldur. Anayasa Mahkemesince verilen kararlar kesindir…”
ANAYASA NE DİYOR?
Anayasa’da 2010 Referandumu ile yapılan değişiklikle parti kapatmalar zorlaştırıldı. Anayasa’nın Yüksek Mahkemenin “Çalışma ve yargılama usulünü” belirleyen 149. Hususunun ilgili kararı şöyle:
“…Siyasî partilere ait dava ve müracaatlara, iptal ve itiraz davaları ile Ulu Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Konseyce bakılır, kişisel müracaatlar ise bölümlerce karara bağlanır. Anayasa değişikliğinde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından mahrum bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şarttır…”
Karar